Książęta kujawscy - rządy Kazimierza na Kujawach

W roku 1230 Konrad Mazowiecki zmuszony był do podzielenia swojego rozległego księstwa pomiędzy synów, spośród których największe ambicje polityczne przejawiał Kazimierz. Otrzymawszy od ojca we władanie Kujawy, niezwłocznie po jego zgonie w roku 1247, rozpoczął uzależnianie od siebie słabszych braci - po śmierci najstarszego - Bolesława, przejął ziemię dobrzyńską a wcześniej najmłodszemu - Siemowitowi, odebrał ziemie sieradzko-łęczycką.

W polityce zagranicznej Kazimierz był zwolennikiem sojuszu z Zakonem Krzyżackim, przez co kilkakrotnie jego władztwo doświadczało najazdów zagorzałego ich przeciwnika, Świętopełka. Kiedy w roku 1242 w Prusach wybuchło antykrzyżackie powstanie, książę kujawski opowiedział się po stronie Wielkiego Mistrza, przeciwko popierającym rebeliantów Pomorzanom. Wojna przybierała nawet momentami charakter krucjaty przeciwko poganom i zakończyła się dopiero cztery lata później - Krzyżacy podpisali separatystyczny pokój ze Świętopełkiem, który kontynuował walki z osamotnionym księciem kujawskim. Doprowadziło to poniekąd do zmiany głównej linii politycznej lansowanej przez Kazimierza i stopniowego odchodzenia od problematycznego sojuszu z Zakonem. Kolejne lata panowania Kazimierza upłynęły na, ostatecznie nie przynoszących wielkich korzyści, walkach z sąsiednimi książętami piastowskimi - wielkopolskim, małopolskim, sandomierskim oraz halickim.

Ambitny książę zmarł w roku 1267, będąc wcześniej zmuszonym (podobnie jak jego ojciec kilkadziesiąt lat wcześniej) do podziału swojej dzielnicy pomiędzy synów - już w roku 1260 ziemię sieradzką otrzymał Leszek, zwany Czarnym. Młodszy z synów Kazimierza - Siemomysł, po jego śmierci przejął władzę nad Inowrocławiem a pozostali trzej bracia - Władysław (Łokietek), Siemowit oraz Kazimierz II mieli do  momentu uzyskania pełnoletniości rezydować na tzw. Kujawach brzeskich. W roku 1275 formalnie księciem brzesko-kujawskim został Władysław Łokietek, który pomimo postępującego rozdrobnienia Kujaw na pomniejsze księstwa rządzone przez wnuków Kazimierza kujawskiego, konsekwentnie wzmacniał w latach następnych swoją pozycję, aby skupić się później na walce o tron krakowski i koronę królewską.