Rewolucja bolszewicka - przyczyny, przebieg, skutki

Rewolucją bolszewicką nazywa się wydarzenia z 7-8 listopada 1917 roku, czyli przejęcie władzy w Rosji przez partię bolszewików. Inną spotykaną nazwą jest określenie: „rewolucja październikowa”. Nazwa wiąże się z kalendarzem juliańskim, który w tych czasach obowiązywał w Rosji, według niego rewolucja miała miejsce w dniach 24-35 października. Przewrót z roku 1917 spowodował utworzenie pierwszego w historii państwa komunistycznego.

Powodów wybuchu rewolucji było kilka. Jednym z najważniejszych była przeciągająca się wojna z Państwami Centralnymi. Nie przynosiła ona żadnych zwycięstw, a straty carskich wojsk były bardzo wysokie. Społeczeństwo z każdą przegraną stawało się co raz bardziej rozgoryczone, wojsko traciło morale, a dezercje stawały się czymś powszednim. Doprowadziło to do rewolucji lutowej, która miała miejsce w dniach od 8 do 15 marca 1917. Jej skutkiem było zniesienie caratu i powołanie przez Dumę Rządu Tymczasowego. Nowe władze nie zrealizowały jednak głównego postulatu obywateli - zawiązania pokoju. Rosja nadal była jednym z sojuszników Ententy i ponosiła klęski na froncie. Coraz częściej w zakładach przejmowały prowadzenie Rady Delegatów Robotniczych natomiast w wojsku ich odpowiednikiem stawały się Rady Delegatów Żołnierskich. Działalność bolszewików uległa większemu natężeniu. Nie bez znaczenia było wsparcie finansowe udzielone im przez Niemców. Liczyli oni na podpisanie pokoju z bolszewikami, a tym samym osłabienie Imperium Rosyjskiego. Pozwoliłoby to na przerzucenie wojsk na zachód. Dlatego też najważniejszy przywódca bolszewików - Lenin, miał możliwość przybycia do Rosji pociągiem jadącym z Szwajcarii przez ziemie okupowane przez Niemców. Przewagą rewolucjonistów było także doskonale rozwinięta umiejętność korzystania z propagandy poprzez liczne ulotki oraz wydawanie własnej prasy.

Klęski armii rosyjskiej, która nadal walczyła z Niemca, doprowadziły do powstań robotniczych w dniach od 4 do 6 lipca. Były one inspirowane przez bolszewików ale zakończyły się krwawym stłumieniem przez wojska wierne rządowi. Partia bolszewicka została zdelegalizowana, a sam Lenin musiał udać się za granice państwa - do Finlandii. 21 lipca powołano nowy rząd na czele którego stanął Aleksander Kiereński. Nie powstrzymał jednak narastających niepokojów, obywatele nadal byli zniechęceni i coraz bardziej skłaniali się w kierunku skrajnych rozwiązań. 7 września miał miejsce tzw. „pucz Kornikowa:”, który jednak nie doszedł do skutku dzięki pomocy udzielonej przez bolszewików, wobec którzy zniesione wcześniejsze obostrzenia. Dzięki temu 22 września większość w Radzie Piotrogrodzkiej zyskali bolszewicy, a nie obawiający się już o swe życie Lenin wrócił do Rosji 20 października. Rozpoczęto przygotowywania do przewrotu. Rząd Tymczasowy chcąc uniknąć takiego rozwiązania 6 listopada podjął akcje mające na celu osłabić bolszewików. Było jednak już za późno.

7 listopada Lenin wydał rozkaz zajęcia najważniejszych placówkę w stolic, żołnierze, robotnicy oraz Gwardia Czerwona rozpoczęli realizację planu. Tego samego dnia przejęto wszystkie wyznaczone cele, a 8 marca nastąpiło zajęcie Pałacu Zimowego. Zmusiło to Kiereńskiego do ucieczki ze stolicy. Władza została przekazana w ręce Rady Komisarzy Ludów, na czele której stanął Lenin. Bolszewicy przejęli władze stolicy oraz innych ważnych miastach, głownie za pomocą Rad Delegatów. Aby jednak całkowicie umocnić swoją władzę musieli oni poczekać aż do roku 1920, czyli zakończenia wojny domowej, która wybuchła w wyniku przewrotu.