Opis przeżyć wewnętrznych - Zredaguj opis przeżyć wewnętrznych postaci ukrytej za maską na obrazie Fridy Kahlo „Maska” (1945 r.)

Frida Kahlo była jedną z najbardziej kontrowersyjnych artystek XX wieku. Jej niesztampowe, pełne ekspresji oraz emocji obrazy były nowością na arenie życia malarskiego w XX wieku. Tematyka prac była rozmaita, jednak często malarka przedstawiała autoportrety, bądź symboliczne sceny ze swojego życia. A było ono dość trudne, ponieważ Frida Kahlo jako nastolatka poniosła ciężkie obrażenia w wypadku autobusowym, które odbiły się na całej późniejszej twórczości meksykańskiej malarki.

Ze względu na kłopoty zdrowotne, malarka wiele razy traciła ciąże, co pozostawiało głębokie rysy na jej psychice i także znajdowało swoje ujście na płótnach. Frida była także zaangażowana w ruch feministyczny oraz komunistyczny, a sama deklarowała biseksualizm. Jej obrazy oscylują na pograniczu symbolizmu, surrealizmu oraz ekspresjonizmu.

Obraz „Maska” jest ciekawy z kilku powodów. Po pierwsze Frida Kahlo znana jest ze swoich autoportretów. Najczęściej przedstawiały one twarz bądź popiersie autorki. Tutaj jednak element, dzięki któremu autoportret zyskuje swoje miano (a więc twarz) jest niewidoczny. Czy zatem możemy jeszcze obraz nazywać autoportretem?

Po drugie, zastanawiający wydaje się fakt, że na pierwszym planie, zamiast pożądanej twarzy, widzimy dłoń – być może na jej podstawie powinniśmy charakteryzować osobę ukrytą za maską? Po trzecie, maska nie zakrywa całkowicie twarzy osoby za nią ukrytej. Gdy wytężymy wzrok, dostrzegamy dwie dziurki, przez które wyzierają ledwie widoczne czarne oczy. Czy tajemnicza postać przegląda się nam, podpatruje, a być może chce jak najszczelniej zakryć oczy, aby nie musieć spoglądać na to, co znajduje się poza maską?

Jak widzimy, obraz nasuwa wiele pytań. Jedno jednak pozostaje najbardziej zagadkowe – co może czuć osoba nakładająca tę specyficzną maskę? Co możemy powiedzieć o jej emocjach, skoro nie mamy dostępu nawet do jej twarzy?

Punktem wyjścia niech będzie tytuł obrazu. Maska przez wieki była ważnym symbolem nie tylko w malarstwie, ale także literaturze i rzeźbie. Kto nakładał maskę, chciał się przed czymś ukryć, zmienić tożsamość, udawać kogoś innego, bądź pozostać incognito. Tutaj główna bohaterka obrazu przywdziała dość specyficzną maskę – jest ona groteskowa, a nawet odpychająca. Posiada fioletowe włosy, zbyt czerwone policzki i widocznie zarysowane łzy. Emocje na niej zaznaczone są bardzo wyraźne, można więc pomyśleć, że to maska teatralna oznajmująca z całą klarownością widowni uczucia postaci grającej rolę.

Jednak osoba schowana za maską wydaje się o wiele bardziej godna uwagi niż ta, która widoczna jest na kolorowej skorupie. Po delikatnej, zadbanej i ozdobionej pierścieniem ręce możemy wnosić, że jest kobietą elegancką i zamożną. Ułożona z kunsztem fryzura także świadczy o dobrym guście. Czemu więc kobieta, która, jak przypuszczamy, jest zadbana i atrakcyjna, zasłania swoją twarz?

Interpretacji może być wiele – tym właśnie cechują się obrazy z gatunku symbolizmu, że nie posiadają jednoznacznej interpretacji. Być może obraz stanowi interpretację wizerunku, jaki Frida Kahlo kreowała podczas swojego życia. Była osobą kontrowersyjną i znaną ze swoich licznych nieszczęśliwych romansów oraz niedomagań zdrowotnych.

Być może była to jednak tylko poza, dzięki której utrzymywała swój ciekawy i atrakcyjny wizerunek. Maska byłaby więc artystyczną przykrywką, która intryguje i zastanawia. W istocie osoba ukryta za maską mogłaby być kontrolującą swoją karierę, świadomą swojej gry osobą, która obserwuje publiczność i bawi się nią niczym publicznością w teatrze.

Jest także możliwe inne wyjaśnienie, mianowicie – może dla osoby skrytej za maską lepszym wyjściem jest nałożenie brzydkiej, glinianej skorupy niż ukazanie własnej twarzy, która przypuszczalnie jest piękna, ale z jakiegoś względu nie nadaje się do pokazywania? Brzydota kobiety ukrytej za maską nie musiałaby wtedy być fizyczna. Dama może wstydzić się jakiegoś popełnionego czynu, zachowania, bądź postawy i woli pokazać „sztuczną” twarz, nawet szkaradną, niż wystawić na widok publiczny własne lico.

Niewykluczone, że obraz symbolizuje także wypalenie się uczuć osoby zasłoniętej maską. Sztuczna twarz wyraża bardzo żywe emocje, nie wiemy, jaki jest stan uczuciowy żywej kobiety. Paradoksalnie, może chce nam ona pokazać, że maska, która wyraża namalowane emocje, jest „żywa” bardziej od osoby egzystującej z wypalonym sercem. Taką tezę popierałby drogocenny kamień znajdujący się na palcu kobiety. Symbolizuje twardość i niewzruszoność, wydaje się, że taki klejnot niełatwo byłoby zadrasnąć. Po wtóre, suche liście szczelnie wypełniające drugi plan obrazu przemawiałyby za tezą, że gorące uczucia, które być może kobieta żywiła wcześniej, zwiędły; tak jak tajemnicze rośliny za jej plecami.

Możemy snuć domysły, czy kobieta zmieniła się ze względu na zawody miłosne, czy niepowodzenia w sferze zawodowej albo rodzinnej. Grunt, że gorące emocje, które rozpromieniają policzki maski i wyciskają łzy ze sztucznych oczu są dla żywej kobiety niedostępne. Widzimy jednak, że maska w jakiś sposób nie odpowiada kobiecie za nią się znajdującej. Dziury, przez które miałyby przezierać oczy, wywiercone są w niewłaściwych miejscach, tuż nad źrenicami. Sama maska wydaje się zbyt krótka i za szeroka.

Można wnioskować, że kobieta stara się ukryć własną twarz, jednak to rozwiązanie nie całkiem przypada jej do gustu. Może wewnętrznie buntuje się przed noszeniem ciała obcego i własną, prawdziwą osobowość stara się zaznaczyć przez takie elementy jak krwisty kolor paznokci, zadbane dłonie czy znak rozpoznawczy w postaci pierścienia na palcu? Być może są to sygnały dla osoby, która dzięki nim może rozpoznać w kobiecie konkretną osobę i uwolnić ją wreszcie od maski?

Jak widać, wykładni jest wiele i – co więcej – żadnej z nich nie możemy określić jako prawidłowej, bądź błędnej. Frida Kahlo była bardzo specyficzną malarką, nad twórczością której pochylało się wielu badaczy. Faktem jednak pozostaje, że na obrazach malarka umieszczała wiele odwołań do swojego bogatego życia wewnętrznego oraz historii, które pozostawiły w jej umyśle jakiś ślad.

Z tego względu wśród tylu niewiadomych możemy na pewno założyć, że obrazy Kahlo są bardzo nacechowane emocjami, a obraz taki jak „Maska” – maska, który teoretycznie powinna ukrywać emocje – tym bardziej pokazuje, że one istnieją. Być może są tak duże i nieokiełznane, że lepiej trzymać je „w masce”, tak jak w klatce.