Horacy - Exegi monumentum - Ponadczasowość motywu exegi monumentum Horacego

Motyw exegi monumentum uznawany za jeden z najważniejszych w literaturze. Zapoczątkowany wierszem Horacego i słynnym: „Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiżu”, sam stał się ponadczasowy i do dziś przewija się w kulturach różnych epok i krajów.

Exegi monumentum oznacza chęć bycia zapamiętanym dzięki swojej twórczości. Jest to marzenie każdego artysty, który pragnie być obecny w umysłach czytelników nawet po swojej śmierci. Wierzy, iż pamięć o jego osobie przetrwa dzięki dziełom i że one właśnie zaskarbią mu przychylność odbiorców.

Chęć pozostania w świadomości odbiorców dotyczy każdego twórcy. Ponadczasowość jego dzieł to dla niego świadectwo wartości dorobku: tylko coś, co jest cenne i istotne, jest także godne zapamiętania.

Jednak chęć przetrwania w pamięci nie dotyczy wyłącznie artystów. Każdy człowiek pragnie zostawić po sobie coś wartościowego i dzięki temu zapisać się w umysłach potomnych. Dla jednych znakami takie trwania będą pozostawione nagrody, dowody sukcesu i kariery, dla innych - dzieci, bodajże najcenniejsze świadectwa naszego istnienia i jego wagi.

Sami także nie pozwalamy na to, aby poszły w zapomnienie ukochane chwile czy  wspomnienia o  naszych bliskich. Dlatego robimy zdjęcia, z tego samego też powodu zapalamy lampki na grobach. Utrwalone momenty przywołują minione chwile, a światełka są symbolem ciągle żywej pamięci, więc pośrednio także ciągłego trwania.

Możemy powiedzieć, ze motyw exegi monumentum wyraża pierwotne pragnienie ludzkości o życiu wiecznym. Obrazy Nieba, Edenu, Arkadii czy Pól Elizejskich są w istocie pokrewną wersją przytaczanego motywu. Wszystkie one bowiem, nawet dotycząc różnych płaszczyzn, odwołują się do chęci życia w innej, pośmiertnej formie.

Dowodem na nieśmiertelność samego motywu są liczne dzieła, poruszające wątek exegi monumentum Horacego. Wśród nich przytoczyć można m.in. te obecne w twórczości Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Juliana Tuwima czy Stanisława Grochowiaka.