Olga Tokarczuk „Dom dzienny, dom nocny” - główne wątki

Olga Tokarczuk – pisarka, eseistka, współczesna autorka, której popularność sprawia, że jest uważana za czołową przedstawicielkę literatury polskiej. Jej twórczość charakteryzuje się obecnością elementów mitycznych, metafizycznych, przejawia się w niej zainteresowanie psychologią oraz fascynacja tym, co tajemnicze i niezbadane.

Powieść „Dom dzienny, dom nocny” została wydana w 1998 roku. Jest to książka niezwykła, albowiem na jej fabułę składają się liczne historie różnych ludzi, których łączy miejsce zamieszkania – wszyscy bohaterowie żyli, żyją bądź pochodzą z Nowej Rudy, miejscowości na Dolnym Śląsku.

Tokarczuk stawia czytelnika wobec wielu problemów, z którymi borykają się bohaterowie opowiadań. Narratorem powieści jest kobieta, która mieszka w miejscowości Pietna. Pierwszą poznaną osobą jest małomówna Marta, kobieta, która opowiada o trudach życia na polsko-czeskim pograniczu. Kobieta zajmowała się wyrabianiem peruk – na tym pracochłonnym i żmudnym zajęciu mijały jej całe dnie. Czytelnik poznaje także tragiczne losy Marka Marka, naznaczone alkoholizmem, strachem i bólem egzystencjalnym, zakończone samobójstwem. Kolejną poznaną postacią jest Agnieszka – sąsiadka, która swoją opowieść o grzybach uzupełnia o przepisy kulinarne na potrawy z najbardziej trujących gatunków. Następny rozdział zawiera przemyślenia egzystencjalne – bohaterka wyznaje, że pragnęłaby stać się grzybem i wymienia zasady wegetacji tych roślin. Podróż do Wambierzyc obfitowała w poznanie życiorysu świętej, której pragnienie wstąpienia do zakonu przyjęło się z niezrozumieniem ze strony porywczego ojca dziewczyny. Nawet ucieczka z domu nie uratowała Kummernis – ojciec zasztyletował nieposłuszną córkę, zapoczątkowując tym samym jej kult. Historie te w każdym kolejnym rozdziale rozbudowywane są o nowe fakty, detale i postaci.

Bardzo ważnym elementem w opowiadanych historiach jest wszechobecny oniryzm. Sen przenika jawę, czasem jest bardziej rzeczywisty niż wydarzenia, które dzieją się w realnym świecie. Tak jest w przypadku historii pani Krysi, która – w śnie – słyszy głos kochanka mieszkającego w Częstochowie na ulicy Sienkiewicza (warto zwrócić uwagę, że na tej ulicy nie ma żadnych domów, okalają ją parki). Sen ten, a raczej tajemnicze nocne głosy, skłaniają kobietę do udania się w podróż. Dokąd? Oczywiście – pani Krysia jedzie do Częstochowy, by odnaleźć kochanka.

Opowiadania zestawione przez Tokarczuk tworzą niezwykłą, metafizyczną mozaikę. „Dom dzienny, dom nocny” należy do literatury, która skłania do refleksji nad życiem oraz do zatrzymania się i zachwycenia pięknem codzienności.