Zofia Kossak-Szczucka „Pożoga” - Motyw domu w „Pożodze” Kossak-Szczuckiej. Opracowanie

„Pożoga” Zofii Kossak-Szcuckiej to powieść traktująca o wydarzeniach autentycznych, których uczestnikiem była sama autorka, pełniąca w utworze rolę narratorki. Szczególne miejsce w tej opowieści zajmuje motyw domu rodzinnego jako miejsca absolutnie wyjątkowego.

Czytelnikowi zostaje przedstawiony liryczny opis domu rodzinnego, pełnego najważniejszych wartości w życiu człowieka i dobra. Jego wizja sprzed wybuchu rewolucyjnych rozruchów jest piękna i pełna ciepła. To obszar sacrum, z którego promieniują najwspanialsze idee, towarzyszące człowiekowi w życiu. Autorka opisuje czas spędzany na Kresach, w miejscu, z którym tak silnie się identyfikowała słowami: „(...) to lata błogiego stanu, którego kres miał wkrótce nastąpić”.

Kiedy na Wołyniu szaleje wojenna pożoga, zagrożony staje się cały wymiar ludzkiej egzystencji. Podczas kolejnych mordów i grabieży ludzie tracą życie i dobra materialne. Dezintegracja dotyka także innych sfer, między innymi domu rodzinnego. Staje się on niekompletny, wybrakowany, zdrowe relacje między ludźmi zostają zastąpione strachem i konspiracją. W tym aspekcie ujawnia się szczególny patriotyzm przejawiany przez biorących odpowiedzialność za rodzinne ognisko. Przykładem może być wizerunek narratorki – kobiety wiernej wartościom religijnym i patriotycznym. Jej mąż wyrusza na wojnę, dlatego to ona musi wziąć odpowiedzialność za dzieci i kształtowanie więzi scalających rodzinę. Jest to wielkie wyzwanie w obliczu przemocy trawiącej społeczeństwo.

Dom rodzinny to miejsce, w którym kwitnie patriotyzm oparty na tradycji. Jest symbolem wierności ojczyźnie. To obszar, w którym dochodzi do integracji jednostki z najważniejszymi wartościami. To tutaj powstaje obraz człowieka jako pełnego i ukształtowanego. Ognisko rodzinne staje się manifestacją polskich wartości, nawet na uboczu ojczyzny, wśród ludzi obcych nacji.

W „Pożodze” Zofia Kossak-Szczucka przedstawiła zagrożenia płynące z wojny. Pokazała cierpienie, jakie niesie ona ze sobą, śmierć setek ludzi, brutalne rozlewy krwi. Jednak nie jest to jedyny wymiar tej tragedii. Patrząc perspektywicznie – dotyka ona nie tylko ludzi, których życie przypadło na jej okres. Trauma z nią związana przechodzi na kolejne pokolenia, wychowujące się w zdezintegrowanym, niekompletnym otoczeniu. Wojna niesie zagrożenie na wielu płaszczyznach, a jedną z nich jest rozbicie podstawowych wartości, przypisanych do domu rodzinnego.