Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod” - Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny

Poświęcenie dla ojczyzny, patriotyzm, rozdarcie wewnętrzne oraz nieszczęśliwa miłość - to elementy łączące jeden typ bohaterów. Romantycy stworzyli specyficzną dla własnej epoki osobowość literacką. Pełną sprzeczności oraz niedomówień. Fascynującą od pierwszego zdania.

Romantyzm powstał na skutek buntu przeciwko zasadom rządzącym światem w epoce oświecenia, przeciw sztywnym regułom postępowania oraz niedopuszczaniu do siebie poznania za pomocą uczuć, emocji. W oświeceniu wszystko musiało mieć swoje racjonalne wytłumaczenie.

Bohater romantyczny symbolizuje te same zasady, co cała epoka romantyzmu. Bunt przeciwko zastanemu porządkowi, kierowanie się w życiu intuicją i wielkimi namiętnościami, takimi jak miłość i nienawiść – te cechy mu przysługują.

Na pierwszym miejscu w życiu romantyka i jego bohatera stała miłość. To ona stanowiła sens życia. Była siłą napędową każdego działania, w utworach romantycznych najczęściej utracona, niespełniona, nieszczęśliwa wpływa na całe życie bohatera.  

Konrad Wallenrod, porwany w dzieciństwie i wychowywany przez Krzyżaka Winrycha von Kniprode, poznaje Halbana - starszego mężczyznę pochodzącego z Litwy. Od niego dowiaduje się o swoim prawdziwym pochodzeniu. Opiekujący się nim Krzyżak staje się dla Konrada przede wszystkim mordercą jego rodziców. Halban obrazuje mu historię oraz obecną sytuację Litwy. Od tego momentu Konrad w życiu pragnie dwóch rzeczy: zemsty na Krzyżakach za los jego rodziny i ojczyzny oraz powrotu na ziemię ojczystą. Już jako mały chłopiec buntuje się przeciw światu, w którym żyje. Dostrzega wielką niesprawiedliwość w normach i zasadach rządzących życiem. Pragnie pomścić swoich najbliższych.

Konrad przedostaje się do Litwy, gdzie doznaje najpiękniejszego uczucia na świecie. Na dworze księcia Kiejstuta poznaje Aldonę, piękną córkę swojego gospodarza. Zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Pragnie ją poślubić i spędzić resztę życia przy jej boku. Miłość do Aldony przynosi mu nieopisane szczęście. Jego egzystencja na ziemi nabiera od tego momentu prawdziwego sensu. Kochankowie otrzymują błogosławieństwo od ojca Aldony i pobierają się, myśląc że od teraz nic ich już nie rozdzieli. Zostali połączeni na zawsze węzłem małżeńskim.

Jednak sielanka nie trwa długo. Krzyżacy ponownie atakują Litwę. Nachodzą ciężkie czasy dla kraju i miłości Konrada. Staje on przed wyborem, z którego nie ma dobrego wyjścia. Nie może być szczęśliwy w miłości żyjąc w upadającym kraju. Dlatego jego wybór pada na walkę o wyzwolenie narodu. Konrad każe zapomnieć Aldonie o sobie oraz ich miłości. Kobieta ma od tej pory traktować męża jak umarłego. Konrad nie pozostawia ukochanej wyboru, odprowadza ją do zakonu, pozostawiając najważniejszą osobę w życiu za murami klasztoru. Bohater cierpi po utraconej miłości. Poświęcając się dla ojczyzny, traci kobietę swojego życia.

Konrad przeżywa moralne rozdarcie pomiędzy oddaniem ojczyźnie a uczuciem do Aldony. Jego ból po utracie miłości jest o tyle większy, że Konrad ma świadomość, iż zranił najważniejszą osobę w swoim życiu. Poprzez wybór, jakiego dokonał, przyczynił się do swojego i jej cierpienia. Skrzywdził kobietę, której ślubował oddanie do końca swoich dni.

Patriotyzm to cecha znana Konradowi od małego. Halban swoimi pieśniami rozbudzał w chłopcu miłość do ojczyzny, motywował go do działania na rzecz swojego kraju oraz rodaków. Kiedy Konrad wkrada się podstępem do zakonu krzyżackiego pod imieniem zmarłego Wallenroda, Krzyżacy opisują go jako człowieka dumnego i nieczułego. Znają go z jego zasług, wielkich czynów rycerskich, a jednak wydaje im się być tajemniczy. W jednej chwili potrafi bawić się z młodzieżą, w następnej - nagle milknie i pogrąża się w głębokiej zadumie.

Konrad prowadzi Krzyżaków na klęskę, przyczyniając się do śmierci wszystkich członków Zakonu. Życie staje się dla niego coraz większą drogą przez mękę. Jest on bardzo wrażliwą jednostką. Nie radzi sobie ze swoimi emocjami. Targają nim wyrzuty sumienia po stracie ukochanej i poczucie odpowiedzialności za śmierć tak wielu ludzi.

Jest samotny w swoim cierpieniu. Nie ma już przy nim ukochanej Aldony. Chociaż dokonuje słusznego wyboru, cena, jaką za to płaci, jest zbyt wysoka.

Konrad Wallenrod jest typowym przykładem bohatera romantycznego - indywidualisty, ceniącego sobie w życiu miłość i ojczyznę. Przeżywa rozdarcie wewnętrzne z powodu konieczności dokonania tragicznego wyboru. Silnie przeżywa każde swoje działanie. W ostateczności Konrad zostaje sam. Opuszczony i bezradny, nie widząc lepszego rozwiązania, popełnia samobójstwo.