Aleksander Puszkin „Jeździec miedziany” - interpretacja utworu

Aleksander Puszkin żył w XIX wieku. Jest czołowym przedstawicielem rosyjskiego romantyzmu. Rola jego twórczości w literaturze rosyjskiej jest porównywana do roli Adama Mickiewicza (poeci pozostawali w przyjaźni) dla literatury polskiej. Puszkin uważany jest za twórcę rosyjskiego języka literackiego. Twórczość Aleksandra Puszkina obejmuje satyryczne utwory wierszowane na tematy polityczne, liryki, poemat dygresyjny, powieści a także poematy historyczne. Do tych ostatnich należy „Jeździec miedziany”, jedno z wybitniejszych dzieł pisarza, wydane w 1837 roku.

„Jeździec miedziany” jest zainspirowany Mickiewiczowskimi „Dziadami”, a w szczególności „Ustępem” do trzeciej części. Tytuł nawiązuje do rosyjskiego pomnika Piotra Wielkiego, który stoi w Petersburgu. Puszkin zastanawia się nad rolę tego władcy dla rozwoju Petersburga. Jednocześnie poeta podejmuje polemikę z mickiewiczowską wizją Petersburga wyrażoną w III cz. „Dziadów”.

Poeta kreuje postać jeźdźca, pokazuje, że dzierży on władzę nad miastem. To on strzeże porządku w Petersburgu, tak jak pomnik dominuje nad przechodniami, tak jeździec (symbolicznie) dominuje nad mieszkańcami:
„I wszędzie, dokąd, obłąkany,
Uciekał, gnany zmorą trwóg,
Tam Jeździec ścigał go Miedziany
I ciężko dudnił kopyt stuk”.

Warto wiedzieć, że w ówczesnej Rosji panował carski despotyzm. Dzieło literackie mogło zaistnieć w obiegu wyłącznie po przejściu przez cenzurę. Car Mikołaj I zakwestionował pewne partie tekstu poematu „Jeździec miedziany”. Dopiero po wykonaniu stosownych poprawek utwór został wydany, jednak pierwotna wersja, zgodna z wizją Puszkina, została wydrukowana dopiero w 1919 roku.

„Jeździec miedziany” został przełożony na język polski przez Juliana Tuwima w 1931 roku. Prawie wiek wcześniej, w 1843 roku, ukazało się tłumaczenie poematu autorstwa Marcina Szymanowskiego, jednak był to przekład prozą, a nie wierszem.