Józef Czechowicz „Modlitwa żałobna” - interpretacja i analiza wiersza

Wiersz Czechowicza „Modlitwa żałobna” jest wierszem nieregularnym, awangardowym. Posiada elementy rymowane, najczęściej o charakterze asonansowym (rymy niedokładne, brzmieniowe). Posiada również liczne typowe dla poety asydentony (połączenia zdań bądź części zdań bez użycia spójnika).

Modlitwa jest monologiem, skierowanym do siły wyższej. Można założyć, że „Modlitwa żałobna” skierowana jest do Boga. Utwór Czechowicza jest utrzymany w konwencji modlitewnej, lecz nie jest wierszem o tematyce religijnej.

W pierwszej utworu poeta buduje apokaliptyczną wizję śmierci. Oto ludzki żywot zakończyć mają ogień, grom i woda. W ten sposób Czechowicz buduje apokaliptyczną wizję końca świata, tak charakterysyczną w poezji katastroficznej. Autor wyraża tutaj obawę o możliwość realizacji religijnej obietnicy zmartwychwstania - jego zwątpienie każe mu niepokoić się o autentyczność tej wizji. Nie może być pewien zbawienia, nie może być nawet pewien, że po śmierci coś jeszcze będzie. Przeraża go alternatywa w postaci najzwyklejszego zniknięcia i rozsypania się w proch. W tej wizji śmierci czas stanie w miejscu, skończy się. Jest to wyobrażenie niezwykle katastroficzne.

Dalsza część wiersza ma nieco inny charakter - w obliczu nieuchronnej śmierci i zagłady jedyne, co pozostaje człowiekowi, to życie pełnią życia. Ponieważ nie możemy wiedzieć na pewno, co czeka nas po śmierci, musimy upewnić się, żeby nasze życie nie było jałowe. Nie możemy żyć w oczekiwaniu na śmierć. Życie jako proces jest celem i sensem same w sobie, więc spędzić je powinniśmy na radości raczej, niż na bólu.

Końcowa część wiersza jest bezpośrednią apostrofą do Boga. Poeta przyznaje, że rzadko go wspomina, lecz równocześnie prosi go (tutaj występuje właściwa konwencja modlitewna) o ochronę przed „żywotem pustym bez muzyki bez pieśni” - życiem jałowym i bezwartościowym.