Jan Chryzostom Pasek „Bitwa z Moskwą” - interpretacja fragmentu „Pamiętników” Paska

„Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska są bardzo wartościowym źródłem wiedzy o życiu prowadzonym w XVI w. na terenach Rzeczpospolitej. Podzielone zostały one na dwie części  – tę opowiadającą o działaniach wojennych oraz – drugą – traktującą o statecznym życiu ziemiańskim. Jak nie trudno się domyśleć, fragment o bitwie z Moskwą należy do pierwszej z nich. Przyjrzyjmy się więc dokładnie relacji uczestnika walk, które miały miejsce w 1660 r.

Sytuacja była naprawdę trudna. Naprzeciw 40-tysięcznej armii moskiewskiej stanęło jedynie 15000 żołnierzy z Polski i Litwy. Nastroje w obozie były jednak dobre, wiązało się to przede wszystkim z pozytywną wróżbą, mianowicie – zabici w pierwszych starciach padli głowami w stronę nieprzyjaciela. Doświadczeni żołnierze uznali to za dobry znak. Najpewniej nie miało to żadnego wpływu na dalszy przebieg bitwy, ale pozwalało utrzymać dobre morale i wiarę we własne siły wojska. Wiara w takie przesądy ukazuje zabobonność szlachty, chociaż każde pole bitwy rządzi się własnymi zasadami.

We fragmencie poświęconym bitwie z Rosją przedstawione zostały także realia życia w obozie wojskowym. Żołnierze nie stronili od używek, a upijali się do tego stopnia, że padali tam, gdzie stali. Stan...