Obraz miasta w literaturze - Maria Konopnicka „Mendel Gdański”. Obraz Warszawy w noweli Konopnickiej

Akcja noweli Marii Konopnickiej „Mendel Gdański” toczy się w Warszawie, w drugiej połowie XIX wieku. Przy jednej ze cichych ulic stoi kamienica, gdzie mieszka Mendel Gdański, stary Żyd prowadzący warsztat introligatorski. Mężczyzna ma 67 lat i samotnie wychowuje swojego wnuka, dziesięcioletniego Kubusia. Sąsiadami Mendla są zegarmistrz, student, syn gospodarza budynku, powroźnik.

Mendel pracuje w swoim warsztacie, klejąc i oprawiając książki, w przerwach w pracy lubi obserwować życie ulicy i kamienicy. Uliczka, na której mieszka, nie jest bardzo ruchliwa, mimo to pojawiają się na niej uczniowie spieszący do szkoły, idą kobiety pracujące w fabryce cygar itd. Mendel lubi patrzeć na kobiety wracające z targu i narzekające na drożyznę, obserwuje najemnych robotników spieszących do pracy, przygląda się krzątaninie dozorcy Pawła. Mendel lubi swoich sąsiadów, a oni lubią jego. Stary Żyd cieszy się szacunkiem – nawet ksiądz, który przechodzi ulicą, pozdrawia go uchylając kapelusza.

To jedna wizja Warszawy, sielankowa – choć trudna i uboga – codzienność, w której wszyscy zajęci są swoimi sprawami, ciągle gdzieś spieszą, ale z sympatią traktują sąsiadów i bliskich. W pewnym momencie w noweli pojawia się...