Dziedzictwo średniowiecza – literatura, rzeźba, malarstwo - opracowanie

Średniowiecze to czas niezwykłych zmian w kulturze, filozofii, jak również w innych dziedzinach ludzkiego życia. Epoka ta była najdłuższą spośród wszystkich pozostałych, bo trwała niemal dziesięć stuleci. Był to okres niezwykle różnorodny, niejednolity. Współczesność wciąż czerpie z tamtych czasów, odwołując się nie tylko do motywów literackich, ale też artystycznych czy filozoficznych. Dziedzictwo średniowiecza jest ogromne, na udowodnienie tej tezy przedstawiam kilka przykładów.

Jeżeli chodzi o literaturę i w ogóle rozwój piśmiennictwa – najważniejszym wydarzeniem było wynalezienie druku przez Johanna Gutenberga. Stworzył on też pierwszą książkę w wydawnictwie drukowanym. Wśród pozycji literackich do czasów dzisiejszych zachowały się utwory takie, jak: „Pieśń o Rolandzie” (epos o walecznym rycerzu), „Opowieści Okrągłego Stołu” spisane przez Charlesa de Troyes (o rycerzach króla Artura, którzy poszukiwali mitycznego Graala), „Dzieje Tristana i Izoldy” (zapiski przekazów ustnych tragicznego romansu rycerza Tristana oraz złotowłosej księżniczki Izoldy), „Boska komedia” Dantego Alighieri – największe poetyckie dzieło epoki średniowiecza podporządkowane wizji doskonałego Boga jako osiągalnego szczęścia największego.

W epoce wieków średnich powstały również najsłynniejsze w czasach współczesnych uniwersytety, są to między innymi: Uniwersytet Boloński, Uniwersytet Cambridge, Uniwersytet Paryski, Akademia Krakowska (dzisiejszy Uniwersytet Jagielloński), Uniwersytet w Padwie, Uniwersytet w Pizie. Uczelnie te od początku były niezależne od urzędników miejskich.

Budowano również monumentalne kościoły, katedry w stylu romańskim i gotyckim. Do czasów dzisiejszych przetrwały między innymi: gotycki ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie, fasada katedry w Reims we Francji, kościół benedyktynów w Cluny, kościół w Salisbury, bazylika w Saint Denis, Brama Holsztyńska w Lubece, Zamek w Malborku, kościół Najświętszej Marii Panny i Katedra na Wawelu, kościół Świętej Anny w Wilnie, ratusz w Leuven.

Najznamienitsze rzeżby, jakie zachowały się do naszych czasów to, m.in.: „Pieta” w kościele św. Barbary w Krakowie, „Piękna Madonna ze św. Katarzyną i św. Oswaldem” z Amtzell, „Madonna z Kruźlowe”j, „Maria Magdalena unoszona przez anioły” w kościele św. Janów w Toruniu, „Krucyfiks Imervarda”, „Madonna Tronująca”, „Król Childebert”, „Madonna mediolańska”, „Tumba” Piotra z Bnina, „Jeździec z Bassenheim”, „Chrystus w Ogrodzie Oliwnym”, „Archanioł Rafał z Tobiaszem”. Rzeźby te tworzono głównie w dwóch przeważających w średniowieczu stylach: romańskim i gotyckim.

Również i w malarstwie, które nawiązywało przede wszystkim do sfery sacrum i tematów ogólnie pojmowanych jako religijne znajdziemy wiele dzieł, które przetrwały do czasów współczesnych. Są to: „Ołtarz Siedmiu Sakramentów” oraz „Pokłon trzech królów” Rogera van der Weydena, „Święty Mateusz Apostoł i sceny z jego życia”, także „Tryptyk Świętego Mateusza” Andrea Orcagna i Jacopo di Cione, „Vir dolorum” Brata Francke, „Święta Weronika”, „Matka Boża Pięknej Miłości” w Bydgoszczy, „Pieta z Tubądzina”, „Powołanie pierwszych uczniów”, „Rajski ogród”.

Średniowiecze było i nadal jest niewyczerpanym źródłem motywów i inspiracji. Dziedzictwo tej epoki jest przeogromne i niezwykle różnorodne. Sztuka i literatura zdominowana była przede wszystkim sferą sacralną, ale nie brakowało też dzieł opowiadających o życiu codziennym. Do czasów współczesnych zachowało się wiele ciekawych dowodów na wspaniałość epoki, którą przez wiele wieków ignorowano i traktowano jako czasy ciemnoty i zabobonów.