Henryk Sienkiewicz „Ogniem i mieczem” - charakterystyka Bohuna

Bohun to najbardziej enigmatyczny spośród bohaterów powieści Henryka Sienkiewicza, pt.: „Ogniem i mieczem”. Wzorowany na występujących w literaturze przygodowej „czarnych charakterach” jest tajemniczy i trudny do rozszyfrowania. Dla ukazania jego skomplikowanego charakteru wystarczy zestawić porywczość, której daje upust w walce z Polakami i niezwykłą przecież tkliwość i wierność wobec Heleny.

Pochodzenie Bohuna nie jest znane, on sam również nie zdradza swoich korzeni. Przewodniczy Kozakom jako podpułkownik, a wieści o jego sławie pobrzmiewają zarówno na Ukrainie, jak i w Rzeczpospolitej. Jest silny, dobrze zbudowany, zahartowany w bojach i licznych wojennych wyprawach kozackich.

Główną cechą charakteru Bohuna jest porywczość. Temperament i tzw. „gorąca krew” sprawiały, że jako mściciel był bezlitosny, jako żołnierz - okrutny, a w emocjach pochopny i nieprzejednany. Szybko przekonali się o tym Kurcewiczowie, którzy złamali dane mu słowo (obiecali mu rękę Heleny). Dowiedziawszy się o zdradzie, Bohun błyskawicznie dotarł do Rozłogów, gdzie zabił Kurcewiczów. Demoniczności jego figurze dodaje znajomość z Horpyną, starą czarownicą.

Bohun gwałtownie wyznaje uczucie porwanej Helenie, zaklinając i błagając o jej przychylność – bezskutecznie. Obrzydza ją i przeraża bardziej niż dzikie zwierzę. Honor u Bohuna ustępuje przed strachem, raniony przez Wołodyjowskiego, który przyszedł na ratunek Zagłobie uwięzionemu na strychu, ucieka. Uparty, mimo oczywistej niechęci Heleny, więzi ją u Horpyny, i nawet cierpiąc na skutek odniesionych w pojedynku ran myśli o tym, by Skrzetuski jej nie odbił. Wysyła zaufanego Rzędziana, aby przewiózł Helenę do Kijowa.

Mimo uwielbienia i uznania wśród Kozaków – jest samotny. Po bitwie pod Beresteczkiem zostaje uczyniony atamanem. Odbudowuje spaloną posiadłość Kurcewiczów w Rozłogach i czyni z niej swoją siedzibę. Tam też umiera.

Kim zatem jest Bohun? Znany ze swej impulsywności i zapalczywości budzi raczej strach niż respekt. Kocha wojnę, nie zna miłosierdzia nad jeńcami i wrogami. Poprzysiągłszy zemstę, nie odpuszcza; mści się krwawo i srogo. Z pewnością jest bohaterem, ale nie Polaków – jak Skrzetuski, a Kozaków i jako taki jest uosobieniem całej kozackiej waleczności, lecz też porywczości i mściwości. Ale jest w nim też tajemnica, związana z przeszłością, z tułaniem się po ukraińskich stepach. Przypomina pod tym względem kozaka z „Marii” Malczewskiego. Powieści ukazuje jednak, że choć porywczy Bohun miał burzliwe życie, istniała rzecz, która była w stanie nad nim zapanować – miłość do Heleny.