Maria Kownacka „Rogaś z Doliny Roztoki” - krótkie opracowanie

Maria Kownacka swoją książkę pod tytułem „Rogaś z Doliny Roztoki” dedykowała „Józefowi Włodarskiemu – serdecznemu przyjacielowi dzieci, opiekunowi i miłośnikowi przyrody ojczystej”. Maria Kownacka większość swojego życia poświęciła na twórczość dziecięcą i młodzieżową. „Rogaś z Doliny Roztoki” to barwna opowieść o sympatycznym jelonku, który dorastał wśród ludzi – przygarnięty przez dzieci leśniczego po śmierci swojej mamy sarny.

Akcja utworu rozgrywa się w pięknej polskiej scenerii. Głównym bohaterem książki jest tytułowy Rogaś – przygarnięty przez rodzinę Klusków, po tym jak został odnaleziony w lesie. Pierwszy rozdział opowiada o pierwszych dniach życia Rogasia. Rogaś żyje i dorasta w otoczeniu ludzi. Maria Kownacka pokazuje jak z małego, niesamodzielnego zwierzątka Rogaś staje się dorodnym jeleniem. Leśne dziecko, jak nazywa jelonka Pogwizd, który je znalazł, oddaje jelonka na wychowanie w „pewne ręce” – do leśniczówki Piotra Kluski.

Od tej pory dowiadujemy się o perypetiach dorastającego zwierzątka. Z czasem jednak dzikość zwierzęcia staje się nieco uciążliwa dla opiekunów Rogasia. Jelonek nie jest do końca oswojony. Dzikość staje się przyczyną wielu zabawnych sytuacji (jak na przykład kradzież kolorowej spódnicy Marysi przez Rogasia).

Dorastające sarniątko coraz częściej zaczynało przypominać wszystkim o swojej dzikiej, nieokiełznanej naturze leśnego wojownika: „Już nawet dzieci musiały uważać przy zabawie, bo potrafił, gdy mu coś strzeliło do koźlej głowy, znienacka tryknąć tak, że ten, kogo poczęstował kuksańcem, wyskakiwał w górę jak z procy”.

Jelonek będący mieszkańcem leśniczówki ma wiele przygód. Dla dzieci jest to zabawne, jednak dorosłych zachowanie jelonka powoli przestaje bawić, chociaż ten niejednokrotnie pokazuje, że jest wdzięcznym zwierzęciem. Pewnego dnia, zanim jeszcze psy zaalarmowały właścicieli leśniczówki, Rogaś obudził wszystkich w chatce, aby obronić bydło przed nadchodzącymi wilkami. Wszyscy mieszkańcy chatki są bardzo dumni z zachowania jelonka.

Ciekawość zwierzęcia doprowadza nieraz do niemiłych wydarzeń. „Któregoś dnia podsunął się przypadkowo prawym bokiem pod strumień ukropu odcedzanego przez gospodynię od ugotowanych tylko co klusek. (…) Sierść odrosła na miejscu sparzenia, ale już nie kasztanowatopłowa, jak dotąd, lecz zupełnie biała”. Główną wadą jelonka jest oczywiście jego nieprzeparta pokusa do sprawdzania wszystkiego samemu, dziecinna ciekawość.

Postać Rogasia jest niezwykle sympatyczna. Maria Kownacka opisuje tytułowego bohatera, dbając o detale. Opisuje życie jelonka, etapy jego rozwoju (co jest najbardziej widoczne, kiedy okazuje się, że zwierzątku rosną rogi, którymi ubódł Jędrka) lub proces zmiany futerka na zimę.  

Losy Rogasia są pretekstem do opisania wspaniałej przyrody. Natura jest tłem dla wszystkich wydarzeń. Jest ona świadkiem, obserwatorem, ale i uczestnikiem przygód Jelonka w świecie ludzi. Rogaś, który jest elementem, po części przynależnym do świata natury, a po części przynależnym do świata ludzi, w sposób łagodny łączy oba światy. Staje się on osią fabuły. Zwierzę scala oba światy w sposób niemal niewidoczny, dzięki temu mamy wrażenie, że natura jest przyjazna, przychylna i życzliwa ludziom.