Irena Jurgielewiczowa „Ten obcy” - opracowanie lektury

Powieść Jurgielewiczowej „Ten obcy” napisana została w oparciu o rzeczywiste wydarzenia z przeszłości samej autorki, która w tok opowiadanej historii wplotła wiele elementów autobiograficznych, przede wszystkim za pośrednictwem postaci Uli Zalewskiej.

Akcja powieści rozgrywa się w czasie trwania letnich wakacji i obejmuje kilka tygodni pomiędzy połową lipca a połową sierpnia. Wspomniane zostają także wydarzenia wcześniejsze, lecz nie na zasadzie retrospekcji, lecz raczej wspomnień bohaterów, mających swoje odzwierciedlenie w niektórych ich rozmowach. Miejscem rozgrywających się wydarzeń jest niewielka miejscowość, Olszyny.

Głównym wątkiem powieści są losy czwórki przyjaciół: Uli, Pestki, Julka i Mariana, spędzających razem letnie wakacje w Olszynach. W ich dość spokojną rzeczywistość nagle wplątuje się Zenek Wójcik – przyjaciele znajdują go na swojej wyspie, gdzie lubią spędzać czas. Zenek wyruszył na poszukiwanie swojego wujka, lecz po drodze zranił się w nogę. Pomiędzy całą piątką zawiązuje się dość szybko nić koleżeństwa, pomimo wielu dziwnych zachowań Zenka (drobne kradzieże przeplatają się u niego z porywami szlachetności i odwagi). Sytuacja chłopca okazuje się bardziej skomplikowana, niż wydaje się na początku – okazuje się, że nie może znaleźć swego wujka, nie może także wrócić do domu, ponieważ jego ojciec nie chce mieć z nim nic do czynienia. Dopiero interwencja dorosłych przynosi skutek i Zenek odnajduje wuja, który obiecuje zaopiekować się siostrzeńcem.

Wątkami pobocznymi są przede wszystkim wątek miłości Zenka i Uli oraz relacja Uli z ojcem. Dziewczyna przedstawiona jest jako osoba bardzo wrażliwa i dojrzała ponad swój wiek. Poświęca się dla Zenka pracując w sadzie, by oddać przekupce skradzione przez niego pieniądze. Nie umie przebaczyć ojcu tego, że opuścił jej matkę i związał się z inną kobietą. Po śmierci matki Ula wychowywana jest przez ciotki i nie ma kontaktu z ojcem aż do momentu przyjazdu do Olszyn. Ku swemu wielkiemu zdziwieniu, Ula przekonuje się, że jej ojciec jest dobrym człowiekiem i zdaje sobie sprawę, że jej kiepskie z nim relacje są częściowo spowodowane jej nastawieniem względem niego.

Warto również wspomnieć o losach bezdomnego psa, Dunaja. Pies ten, dokarmiany systematycznie przez Ulę, był niezwykle nieufnie nastawiony do ludzi. Dopiero Zenkowi udało się go oswoić, lecz później psie zaufanie zostało mocno nadszarpnięte, gdy został zaatakowany przez złośliwych chłopców. Dunaj ma wiele cech wspólnych z postacią Zenka – obaj są nieufni i trudno przychodzą im kontakty z innymi.

„Ten obcy” to powieść o przyjaźni i oddaniu, zaufaniu i zrozumieniu. Postać bezdomnego chłopca wnosi zupełnie inne jakości w życie pozostałych bohaterów, którzy dzięki niemu potrafią dostrzec właściwości własnych charakterów i otworzyć się na otaczających ich ludzi.