Stanisław Wyspiański „Wesele” - charakterystyka Żyda

Żydzi byli dawniej nieodłączną częścią krajobrazu polskiej wsi. Najczęściej zajmowali się handlem lub prowadzili karczmę. Nie inaczej jest w Bronowicach, gdzie odbywa się przyjęcie weselne, opisane przez Stanisława Wyspiańskiego.

Tutejszy Żyd jest karczmarzem. Wchodzi w różne interesy z lokalnymi mieszkańcami, np. z Księdzem. To dowodzi jego pełnej asymilacji z polskim społeczeństwem. Ma jednak świadomość, że stosunki te - oparte są na pieniądzach  i interesach, które Polacy prowadzili z Żydami - nie są do końca dobre. Mówi: „No, tylko że my jesteśmy tacy przyjaciele, co się nie lubią.”

Żyd potrafi doskonale zadbać o swoje korzyści materialne. Jest to człowiek gospodarczy i doskonale radzący sobie z prowadzeniem interesów. Oświadcza Księdzu, że nie opłaci dzierżawy karczmy, do czasu aż Czepiec nie ureguluje długów, które ma u niego. Doprowadza do tego, iż to właśnie duchowny przekonuje chłopa o konieczności spłaty. Obrazuje to zaradność Żyda i jego umiejętność dokonywania korzystnych (dla niego) transakcji.

Żyd patrzy na wesele inteligenta z chłopką krytycznie. Jego zdaniem postępowanie to jest sztuczne. „No, pan się narodowo bałamuci, panu wolno – a to ładny krój – to już było” – tymi słowami podsumowuje działania Pana Młodego. Słowo „bałamucić” oznacza: „wprowadzać kogoś w błąd” lub „marnować czas”. Wypowiedź Żyda zawiera więc krytykę ludomanii, która jest niczym więcej niż stratą czasu, ulotną modą. Karczmarz wymienia swoje poglądy także z Dziadem, do którego mówi: „Taka szopka, bo to nie kosztuje nic potańcować sobie raz: jeden Sas, a drugi w las.” Nawiązuje tutaj do powiedzenia: „od Sasa do Lasa”, które wywodzi się z historii i opisuje niezdecydowanie szlachty i rozbieżność jej interesów – każdy myśli o czym innym. Tak samo jest między chłopami a inteligencją.

Żyd z Wesela to przede wszystkim postać skupiająca się na swoim biznesie. Najważniejsze są dla niego pieniądze i przeprowadzane interesy. Względem Polaków trzyma dystans i nie spoufala się zbytnio. Potrafi też krytycznie spojrzeć na sytuację społeczno–polityczną. Jest to także tradycyjne przedstawienie tej grupy wyznaniowej, pewien stereotyp.