Motyw anioła w literaturze - opracowanie

Z aniołami w literaturze spotykamy się dość często. Te tajemnicze istoty (byty?) budzą w nas chęć głębszego poznania, wyobrażamy sobie je, próbujemy wpasować w pewne ramy. Mamy do czynienia z pewnym utartym stereotypem dotyczącym wyglądu aniołów, przypisuje się im posiadanie skrzydeł, długie, powłóczyste szaty, najlepiej w kolorze białym albo złotym, niewinne spojrzenie, a dodatkowo nadprzyrodzone moce. Anioły uznaje się za wysłanników Boga, mają one opiekować się ludźmi (każdy posiada więc swojego anioła stróża) i pomagać im w razie potrzeby.

Postaci aniołów pojawiają się licznie przede wszystkim w Biblii, skąd też wywodzi się dowód ich istnienia (co jest jednak kwestią sporną i przedmiotem rozważań wielu ludzi od wieków, szczególnie uczonych, przyjmujących wobec tego różne stanowiska). Niepodważalne jest, że karty Biblii wielokrotnie odwołują się do istot zsyłanych przez Boga i ingerujących w życie ludzi na ziemi. Mamy więc anioła, który w ostatniej chwili powstrzymuje Abrahama przed zabiciem ukochanego syna Izaaka, którego Bóg zażądał w ofierze, mamy anioła zwiastującego Maryi, iż to ona została wybrana na matkę dla Syna Bożego, mamy anioła, który zapewnił Józefa, jej ukochanego o Bożej opiece, mamy w końcu anioły przebywające w grobie Chrystusa po jego zmartwychwstaniu i obwieszczające tę dobrą nowinę Apostołom - Piotrowi i Janowi.

Takie bogactwo wątków, które mówią o aniołach w Biblii, stało się inspiracją dla późniejszych twórców, zarówno w dziełach literackich, jak i w malarstwie czy rzeźbie, a później także filmie.

Literacko jednym z najciekawszych utworów poruszających kwestię istnienia aniołów, jest Dzieło Doroty Terakowskiej „Tam, gdzie spadają anioły”. Autorka w bardzo interesujący i rozległy sposób ukazuje nam subiektywne spojrzenie na obcowanie tych niezwykłych istot. W utworze mamy nawet do czynienia z dwoma rodzajami aniołów - Białych, czyli dobrych i opozycyjnie działających Czarnych. Te dwie grupy prowadzą ze sobą walkę i żyją w wiecznym konflikcie. Głównym tematem utworu staje się wątek jednego z Białych aniołów, który w wyniku takiej walki, spada pokonany na ziemię, tracąc skrzydła. Sytuacja przedstawia się nieciekawie, gdyż jest on aniołem stróżem pewnej małej dziewczynki imieniem Ewa. Od tej pory dziecko ciągle przytrafiają się jakieś nieszczęścia (z zachorowaniem na białaczkę włącznie) i jej rodzina nie ma pojęcia, dlaczego tak się dzieje. Terakowska ujmuje temat anioła w bardzo piękny sposób, wplata w to bowiem nie tylko motyw anielski, ale przedstawia przede wszystkim studium na temat rodziny, w której początkowo ojciec i matka nie interesując się własnym dzieckiem, powierzają je opiece babki, by z biegiem czasu zaangażować się w próbę uratowania anioła stróża swojej córki, mimo zupełnie negatywnego podejścia do faktu jego istnienia. Proces zagłębiania się w wiedzę na temat aniołów i działania, które mogą przywrócić go do dawnej, silnej postawy i opieki nad Ewą zbliżają do siebie całą rodzinę i sprawiają, że sceptycznie nastawieni początkowo rodzice, przechodzą zupełną metamorfozę na płaszczyźnie wiary, miłości do dziecka i siebie nawzajem.

Jest to jakby jeden z elementów wykorzystania motywu anioła w utworze. Drugi dotyczy samej postaci Avego (tak bowiem ma na imię pokrzywdzona istota) i jego otoczenia. Tutaj autorka przedstawia nam spojrzenie na obcowanie anielskich istot w ogóle, na ich „bytowanie” w zaświatach (nazwanych przez autorkę Drabiną, rozgraniczamy więc pewną hierarchię między tymi istotami). Ciekawie przedstawione Niebo, anioły sprawujące określone funkcje, biorące udział w rozmowach na temat życia ludzi, uczące się od siebie nawzajem obcowania z nimi i opieki, którą sprawują nad każdą ziemską istotą, stanowią bardzo rozbudowany obraz i ukazują różnorodność spojrzenia na ich istnienie, rodzina Ewy podchodzi bowiem do problemu anioła w bardzo zróżnicowany sposób. Niemniej jednak warto sięgnąć po tę książkę, żeby nabrać zupełnie odmiennego podejścia i uświadomić sobie, że być może w którejś kwestii autorka ma rację. Fascynująca lektura ukazująca anielski świat potrafi zainteresować motywem anioła nie tylko w literaturze, sprawia, że chętniej go zgłębiamy.