Zofia Nałkowska „Medaliony” - kogo i o co oskarża Nałkowska w „Medalionach”?

„Medaliony” to wydany w 1946 r. cykl krótkich tekstów Zofii Nałkowskiej, opowiadających o okrucieństwach II wojny światowej. Opisane zostały w nich losy ludzi, którzy byli prześladowani przez nazistów. Zbiór ten jest w pewnym sensie oskarżeniem nazizmu oraz jego wyznawców o wielkie okrucieństwa, jakich dopuścili się oni w latach, kiedy próbowali podbić cały świat.

Obok osiągnięcia hegemonii nad wszystkimi państwami, kraj rządzony przez Hitlera dążył do stworzenia idealnej rasy ludzkiej. Wiązało się to z unicestwieniem ludzi „gorszych”. np. Żydów. Ta bestialska ideologia doprowadziła do śmierci milionów osób. Dlatego Zofia Nałkowska w „Medalionach” przedstawia ją jako wyzutą z wszelkich wartości oraz obwinia za doprowadzenie świata na kraj przepaści.

Próba unicestwienia Żydów, powiązana ze szczególnym bestialstwem, z jakim byli traktowani przedstawiciele tego narodu, to pierwsze z oskarżeń, które można wyciągnąć z tekstów Nałkowskiej. Dymiące kominy obozów koncentracyjnych, pociągi pełne ludzi skazanych na zagładę, przewożonych w iście zwierzęcych warunkach. To wszystko stało się symbolem wstrząsających działań hitlerowców. Żydów traktowano gorzej niż zwierzęta, do ostatnich chwil byli oni wykorzystywani do katorżniczych prac, otrzymywali skandalicznie małe racje żywnościowe, a kiedy nie mogli już działać na korzyść III Rzeszy, byli po prostu mordowani.

Uprzedmiotowienie ludzi, traktowanie ich jak dóbr przemysłowych - to jeden z aspektów działalności nazistów. Przykładem może być opowiadanie pt.: „Profesor Spanner”, w którym został przedstawiony mechanizm przetwarzania zwłok na mydło. Uzasadnienie tego strasznego procederu, jakie pada z ust dwóch doktorów jest wstrząsające. Bez żadnych emocji mówią oni, że Niemcy przeżywały wtedy: „wielki brak tłuszczów”. Ciężko ubrać w słowa ten przejaw okrucieństwa i zdegradowania człowieka jedynie do wartości fizycznej, wykorzystywanej w przemyśle.

Z wspomnianym już wcześniej uprzedmiotowieniem ściśle wiąże się odebranie człowiekowi jego godności. Kiedy w opowiadaniu „Kobieta cmentarna” bohaterka opowiada o wstrząsających wydarzeniach w żydowskim getcie, trudno oprzeć się wrażeniu, że takie okrucieństwo nie tylko doprowadza do śmierci człowieka, ale przed nią pozbawia go wszystkich ludzkich przymiotów. Ludzie skaczący z okien, matki owijające noworodkiw szmaty i wyrzucające je na ulice, wszystko to obrazuje niesamowity strach towarzyszący mieszkańcom strefy żydowskiej.

Oprócz oskarżenia o wymordowanie milionów ludzi w imię chorej idei, Nałkowska wydaje się także wysuwać zarzuty o deprawację ludzi przez system, któremu służyli. Zastanawia się jak człowiek może być zdolny do takich okrucieństw, co musiało stać się z jego psychiką, by potrafił zachowywać się gorzej od zwierzęcia.

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej są oskarżeniem nazizmu o okrucieństwa wyrządzone przez niego ludzkości. Autorka przypisuje im winę głównie za totalną dezintegrację cech ludzkich w swoich ofiarach, za niesamowite okrucieństwo i pozbawienie człowieka godności. Nie ogranicza się jednak tylko do tego, widzi także fakt, iż ta ideologia wypaczyła umysły osób jej wiernych. Dlatego można wysunąć twierdzenie, że zbiór opowiadań Nałkowskiej jest oskarżeniem nazizmu o unicestwienie milionów istnień oraz zniszczenie systemu wartości, który od lat towarzyszył ludziom.