Fabryki, kopalnie, huty w oczach Stefana Żeromskiego - nowoczesność i postęp. Rozwiń temat odwołując się do konkretnych przykładów

Stefan Żeromski bardzo często w swoich utworach nawiązuje do motywu nowoczesności i postępu. Niekiedy rewolucyjne podejście napisane w tonie realistycznym stanowią ciekawy obraz opisany przez autora w jego powieściach. Na uwagę w odniesieniu do tego motywu zasługują jednak szczególnie dwa utwory: „Ludzie bezdomni” oraz „Przedwiośnie”.

W „Ludziach bezdomnych” mamy przedstawiony obraz fabryki, hut i kopalni, które zwiedza główny bohater, Tomasz Judym. Żeromski przedstawia te miejsca ze skrajnie negatywnej strony, stawia nam przed oczami wizję czegoś, co można porównać do piekła. Ludzie w fabrykach i kopalniach pracują w nieludzkich warunkach, nie przystosowanych zupełnie do norm, które powinny obowiązywać ich pracodawców. Jest za głośno, zbyt gorąco, a do tego niebezpiecznie. Ciemne, duszne pomieszczenia, brak jakiegokolwiek przyzwoitego zaplecza sanitarnego, a do tego wyścig szczurów wśród pracowników, którzy walczą o swoją posadę do ostatków sił. Nikt tutaj nie ma prawa się skarżyć, gdyż utrata pracy jest ostatnią rzeczą na którą przeciętny pracownik, żyjący często w bardzo skromnych warunkach czy wręcz w biedzie, może sobie pozwolić. Brud i kurz unoszące się w powietrzu są przyczyną cierpienia chorej na płuca pracownicy, a jest ona zaledwie jednym z przykładów poświęcania swojego zdrowia dla pracy, często bowiem nie chodzi tylko o zdrowie, ale i o życie.

Zwiedzając fabryki i huty, a później także kopalnie, mamy wrażenie, że jesteśmy oderwani od rzeczywistości, a pojęcie „warszawskie fabryki” nie kojarzy nam się z dobrobytem i postępowym przedsięwzięciem właścicieli tego typu miejsc. Zostajemy postawienie w sytuacji, gdy dane nam jest spojrzeć na to z zupełnie innej strony, od wewnątrz, a widok ten przeraża i demaskuje górnolotne idee na temat nowoczesnych rozwiązań. Motyw nowoczesności i postępu jest więc w tym utworze zastosowany w bardzo przewrotny sposób, gdyż słowa te mają dla nas wydźwięk pozytywny, podczas gdy obraz ukazany przez Żeromskiego w „Ludziach bezdomnych” jest z nimi zupełnie sprzeczny.

Innym rodzajem odwołania do postępu jest kwestia idei szklanych domów w „Przedwiośniu”. Ojciec głównego bohatera, Cezarego Baryki, opowiada mu o wizji nowoczesnej Polski, gdzie domy będą ze szkła oraz przedstawia proces ich powstawania i zastosowania. Snuje fantazje na temat tego, że dzięki tak pięknym budowlom, cały kraj stanie się lepszy i bogatszy. Wywód mężczyzny jest jednak tylko ideologiczną mrzonką, utopijną wizją - marzeniem o lepszej dla kraju przyszłości, piękną w swym opisie, niestety niemożliwą do realizacji.