Eliza Orzeszkowa „Dobra Pani” - znaczenie tytułu noweli. Opracowanie

Tytuł noweli Elizy Orzeszkowej pt.: „Dobra pani” jest ironiczny i przewrotny.

Utwór opowiada o bogatej wdowie, pani Ewelinie Krzyckiej. Bezdzietna i samotna kobieta za wszelką cenę chce pomagać innym. Nie odpowiada jej wręczanie jałmużny biednym, chce czegoś więcej. Bierze więc do swojego domu pięcioletnią Helę, sierotę, mieszkająca kątem u krewnych. Zapewnia dziewczynce wszystko: nowe stroje, wykształcenie, naukę dobrych manier, zabiera ją nawet w podróż do Włoch. Szczęście małej Heli zostaje przerwane pewnego dnia, kiedy Krzycka stwierdza, że dziewczynka jej się już znudziła, tak jak poprzednie zabawki – papużka czy pies. Dlatego oddaje Helę do rodziny, z której ją zabrała. Dziecko, przyzwyczajone do nowego życia, nie może oswoić się z biedą. Takie postępowanie zasługuje na najwyższe potępienie. Nie wolno tak traktować zwierząt, a co dopiero ludzi.

Eliza Orzeszkowa krytykuje nieodpowiedzialność i samolubstwo niektórych ludzi, zajmujących się filantropią i pomaganiem innym. Autorka przestrzega, że w tych kwestiach należy działać wyjątkowo ostrożnie, by nie wyrządzić komuś krzywdy. Z drugiej strony charakter pani Krzyckiej jest wyjątkowo ohydny, trudno wyobrazić sobie, by naprawdę ktoś mógł postępować tak, jak ona.

Autorka noweli pozwala czytelnikowi na sformułowanie własnej opinii na temat Krzyckiej. Stopniowo odkrywa jej cechy charakteru, najpierw przedstawiając ją jako kobietę pełną pasji, pragnącą pomagać innym, dopiero potem ukazując jej kaprysy i przewrotność. W ten sposób samodzielnie można ocenić prawdziwą osobowość „dobrej pani” i przekonać się, iż rzeczywiste znaczenie tytułu jest zupełnie inne, niż z początku mogło się wydawać. Przewrotność tytułu dobrze oddaje charakter głównej bohaterki. Na końcu lektury nikt nie ma wątpliwości, że pani Ewelina to osoba cyniczna, zmienna i kapryśna i że liczą się dla niej tylko i wyłącznie własne potrzeby i ich zaspokajanie. Krzycka jest rozchwiana emocjonalnie, ale trudno przypuścić, by nie zdawała sobie sprawy, jakie skutki jej postępowanie wywołuje u kolejnych „zabawek”. Nie zmienia swoich zasad. Obiecuje też, że będzie płacić za edukację Heli, niestety bardzo szybko o swojej obietnicy zapomina.

Wybierając tytuł swojej noweli, Eliza Orzeszkowa chciała sprawić, by historia Heli wywarła na czytelnikach jeszcze większe wrażenie. Zastosowanie ironii okazało się strzałem w dziesiątkę. Uduchowione opisy „dobrej pani”, wzbudzającej podziw u mieszkańców Ongrodu, jej łagodna i zadumana twarz, dobroć i filantropia jaskrawo kontrastują ze sposobem postępowania. Tak naprawdę kobieta nie kocha nikogo oprócz siebie, a „dobra” jest wyłącznie dla siebie. Pozory mylą – przekonuje Eliza Orzeszkowa, zachęcając do tego, by z podejrzliwością traktować ostentacyjną działalność filantropijną i charytatywną.