Józef Chełmoński „Babie lato” - opis obrazu, interpretacja

„Babie lato” Józefa Chełmońskiego pochodzi z 1875 roku, obecnie obraz znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Dzieło wykonane jest techniką olejną na płótnie. „Babie lato” uważane jest za jeden z najbardziej udanych  manifestów polskiego realizmu w malarstwie.

Chełmońskiego wyróżniał przede wszystkim świetny warsztat rysunkowo-malarski oraz przenikliwa obserwacja natury. Sztuka artysty, w tym „Babie Lato”, skupiała się przede wszystkim na kategorii rdzennej „polskości”, malarz akcentował również swoje związki z Ukrainą. Jeżdżący po świecie Chełmoński, był przekonany, że pejzaż wiejski, charakterystyczny dla Polski, jest czymś, czym należy się szczycić i co należy uwieczniać.

Opis obrazu "Babie lato"

Obraz pt.: „Babie lato” przedstawia pastwisko i leżącą na nim beztrosko młodą, wiejską dziewczynę, ubraną w ukraiński strój ludowy. Rozmarzenie i rozleniwienie dziewczyny podkreśla jej wyciągnięta ręka, którą chwyta fruwające w powietrzu pasma babiego lata. Kobieta namalowana jest bardzo realistycznie. Jest pulchna, rumiana, ma przybrudzone stopy. Jej postawa przesycona jest erotyzmem, podkreśla zjednoczenie z naturą. Tło obrazu stanowi spokojne, błękitne niebo. Dzieło jest bardzo statyczne, oddaje wrażenie bezruchu. Na dalszym planie widać czarnego psa, który również spokojnie siedzi. Na obrazie dominują, charakterystyczne dla malarza, tonacje brązowo-szare. Monotonię obrazu rozbija biel sukienki przedstawionej dziewczyny.

Kontrowersje dotyczące obrazu

Podczas pierwszej prezentacji obrazu w warszawskiej Zachęcie dzieło wywołało wiele kontrowersji i sprowadziło na artystę oskarżenie o wulgarność. Konserwatywna publiczność zarzuciła Chełmońskiemu eksponowanie erotyki kobiety, którą podkreślały jej bose stopy. Badacze twórczości Chełmońskiego zwracają uwagę, że artysta szczególnie chętnie malował sceny rodzajowe. Jego realistyczne, ale niezwykle nastrojowe, pejzaże posiadały charakterystyczny dla malarza, unikalny koloryt. Duże znaczenie dla drogi twórczej Chełmońskiego miała znajomość z Wojciechem Gersonem, który zaszczepił w nim umiejętność bezpośredniego kontaktu z naturą oraz drobiazgowego oddawania jej piękna.