Bolesław Prus „Z legend dawnego Egiptu” - charakterystyka porównawcza Ramzesa i Horusa

Obaj bohaterowie noweli „Z legend dawnego Egiptu” należą do arystokracji. Ramzes jest wiekowym faraonem, rządzącym w Egipcie już od pół wieku. Jego wnuk - Horus, następca tronu, jest mężczyzną młodym, trzydziestoletnim. Bohaterowie bardzo mocno różnią się od siebie pod względem usposobienia i światopoglądu, a przede wszystkim wizji rządów krajem.

Ramzes jest człowiekiem bardzo surowym i zasadniczym. Cechują go żelazne zasady, których nie zmienia względem nikogo. Te same kryteria oceny i zachowania stosuje wobec siebie samego, członków swej rodziny czy swoich poddanych. Odznacza się bardzo silną osobowością - kiedy choroba daje mu się we znaki, decyduje się na dość drastyczny krok i przyjmuje lekarstwo, które może albo wyleczyć go, albo przyspieszyć jego śmierć. Ramzes woli utratę życia, aniżeli niedołężność. Uważa, że władcą Egiptu nie może być człowiek, który nie jest w stanie unieść broni.

Faraon jest surowy także dla swojej rodziny. Swą córkę, a matkę Horusa, pochował po jej śmierci wespół z niewolnikami, ponieważ za życia okazywała im zbyt wiele zainteresowania i miłosierdzia. Nieugięte jego zasady kazały mu także wypędzić z kraju nauczyciela Horusa, który szerzył poglądy   o okropieństwie wojny i propagował idee wzajemnego szacunku i miłości w narodzie, czym obniżał  bojowe morale obywateli. Ramzes jest również odważnym żołnierzem i wojownikiem, prowadzi krwiożercze wojny z narodem Etiopów i jest bezlitosny dla jeńców.

Jego wnuk, Horus, wydaje się być przeciwieństwem dziadka. Jest człowiekiem łagodnym i dobrym, władzy królewskiej chce używać w celu poprawienia komfortu i standardu życia mieszkańców Egiptu. Zamyśla obniżenie podatków, zwiększenie liczby dni wolnych od pracy dla niewolników, chce przenieść ciało matki do rodzinnego grobowca i odszukać swego dawnego nauczyciela na obczyźnie. Na wieść o chorobie i bliskiej śmierci Ramzesa płacze; jest bardzo uczuciowy i wrażliwy. W życiu kieruje się emocjami, a nie rozsądkiem. Marzy przede wszystkim o poślubieniu swojej ukochanej. Chce również zawrzeć pokój z Etiopczykami.

Przedstawione postacie różnią się między sobą diametralnie. Wydaje się jednak, że pomimo swojej surowości i nieustępliwości, Ramzes lepiej nadaje się na władcę. Zbytnia miękkość Horusa na skali długofalowej przyniosłaby niewątpliwie negatywne efekty. Do rządzenia państwem potrzebny jest człowiek, rządzący się niezłamanymi zasadami i konsekwentny, niedający się ponieść emocjom. Tak naprawdę żaden z bohaterów nie jest władcą idealnym - do stworzenia takiego należałoby znaleźć pewien złoty środek pomiędzy tymi dwoma postawami. Jednak Ramzes wydaje się być „mniejszym złem”.