Dante „Boska komedia” - interpretacja ogólna

„Boska komedia” jest dziełem życia Dantego. On sam jest zarówno bohaterem wędrówki opisanej w utworze, jak i narratorem wydarzeń, opisującym wędrówkę z perspektywy czasu.

Wędrówka po zaświatach miała być dla Dantego sposobem wyjścia z „ciemnego lasu” grzechu, w którym się znalazł, sposobem powrotu na właściwą drogę. Podróż, którą Dante odbywa jest podróżą duchową, jest to także droga do poznania Boskich praw, które rządzą światem. Rozpoczyna się ona w nocy z Wielkiego Czwartku an Wielki Piątek, w 1300 r. Bohater pragnie wydostać się z tej gęstwiny grzechów, lecz spotyka zwierzęta (Panterę - zmysłowość, Lwa - pycha, Wilczycę - chciwość), które strącają go w przepaść. Zjawia się przy nim Wergiliusz, który zamierza wyprowadzić go przez zaświaty ku słońcu. Wędrówka rozpoczyna się od Piekieł, wiedzie przez Czyściec do Raju. Jest to jedyna droga wyjścia z lasu. Piekło jest zbudowane z 9 kręgów, rozmieszczonych w 3 częściach. Pierwsza część to pięć kręgów: miejsce tych, którzy grzeszyli z powodu słabej woli. Druga część Piekła to kolejne 3 kręgi bardziej zatwardziałych grzeszników. Trzecia to miejsce zdrajców: Lucyfera, Judasza, Brutusa i Kasjusza.

Dalej poeci przemieszczają się w stronę Czyśćca, który dzieli się na 9 rejonów. Dusze odbywają tam pokutę - zadośćuczynienie za popełniane grzechy pospolite (7 grzechów głównych). Cierpienia dusz w Czyśćcu są łagodzone przez nadzieję na zbawienie i wynikający z tego spokój.

Po opuszczeniu Czyśćca, w Raju Ziemskim, Dante spotyka Beatrycze - swoją ukochaną. Wtedy opuszcza go Wergiliusz, a Beatrycze prowadzi Dantego przez 9 niebios Raju. Następnym towarzyszem Dantego zostaje św. Bernard z Clairvaux. Prowadzi poetę przed oblicze Boga, gdzie Dante uświadamia sobie istotę Boskiej Miłości (to ona wprawia w ruch słońce i gwiazdy).

„Boska komedia” jest kwintesencją średniowiecznych przekonań o budowie świata i o prawach nadprzyrodzonych, jakie nim rządzą: wszystko jest uporządkowane przez Boską sprawiedliwość, wszystko ma swoje miejsce w hierarchii. Dante umieszcza jednak w swym dziele również postaci znane z mitologicznego dziedzictwa kulturowego Europy. Stąd Dzieło to jest jednocześnie sumą teologii średniowiecznej i antycznego dziedzictwa literackiego i filozoficznego. W ten sposób „Boska Komedia” jest utworem przełomu wieków, zdradza już symptomy nadejścia kolejnej epoki - odrodzenia, gdyż przypomina o wartościach dawno już zapomnianych: o motywach kultury i literatury antycznej.