Niepokoje matki i ich źródła – rozwiń temat na podstawie „Trenu XIX” Kochanowskiego i „Dziadów” cz. III

Literatura zarówno polska, jak i światowa obfituje w rozmaite postacie matek. Motyw ten jest niezwykle ważny i pojawia się już w najwcześniejszych formach twórczości ludzkiej, jako że matka jest dawczynią życia. Stąd utożsamienie planety Ziemi z matką, obecność bogini matki w wielu religiach, Alma Mater (Matka Karmicielka) – dawne miano wyższych uczelni, Matka Boska jako matka wszystkich ludzi. Matka jest tą, która sprawuje opiekę nad swoim potomstwem, która troszczy się o nie i pomaga.

W działach literackich znaleźć można również obraz matki pełnej niepokoju o swoje dzieci, które swe źródło mogą mieć w różnych kwestiach.

W Trenie XIX albo Śnie Jana Kochanowskiego postać matki jest duchem, który nawiedził we śnie syna utrudzonego dniem pełnym  zmartwień, razem z duszą niedawno zmarłej Urszulki. Jej wizyta, jak sama wyjaśnia, przywiodła ją do syna z dalekiej krainy, którego żale docierały aż tam. Nie mogła dłużej znieść cierpień, które trawiły ciało i umysł jej dziecka. Znając powód tych łez, zabrała ze sobą wnuczkę,  by uspokoić targanego niepokojem czy jej dusza ma się dobrze. Ważne jest również, iż duch matki zapewnia podmiot liryczny o tym, że jego córeczka znajduje się w krainie wiecznego szczęści i nie musi już znosić ciężaru ziemskich cierpień. Matka radzi, by zaufał czasowi, który jest skutecznym lekarzem serc. 

W III cz. „Dziadów” Adam Mickiewicza zaniepokojoną matką jest pani Rollison, która podczas balu u senatora Nowosilcowa żąda widzenia z synem, który był na tyle dotkliwie pobity podczas przesłuchań, że zachorował. Kobieta nie wie dokładnie, co się dzieje z jej dzieckiem, pragnie poznać prawdę, bo jej serce mówi jej, że syn bardzo cierpi albo posłać do niego księdza. Później dowiedziała się, że jej syn został zamordowany przez wyrzucenie z okna. Jest zrozpaczona, w zapamiętaniu wymyśla senatorowi, rzuca niego klątwę, aż w końcu jej organizm nie wytrzymuje stresu i cierpienia – mdleje. 

Obie matki, przybywają aby ratować swoje dzieci, gdy te doznają cierpień. Jedna jest duchem, sennym widzeniem, druga jest człowiekiem z krwi i kości, ale i jednej, i drugiej zależy na dobru syna, więc robią wszystko, co mogą, by im pomóc.