Ignacy Krasicki „Kruk i lis” - interpretacja i analiza bajki

„Kruk i lis” to utwór pochodzący z tomu „Bajki nowe”, wydanego przez Ignacego Krasickiego w 1783 roku. Mówiąc w dużym skrócie, wiersz opowiada o sprytnym lisie, który pochlebstwami oszukał łatwowiernego kruka i zdobył ser, który kruk trzymał w dziobie.

Bajka zbudowana jest z szesnastu wersów o różnej długości (od pięciu do trzynastu sylab). „Kruk i lis” jest bajką narracyjną, opowiadająca pewną historię. Zaczyna się odniesieniem do Ezopa, starożytnego twórcy, uważanego za prekursora bajki jako gatunku. Potem następuje morał: „Bywa często zwiedzionym, kto lubi być chwalonym”. Następnie czytelnikowi zostaje przedstawiona historia, która udowadnia tę tezę. Rymy w bajce Krasickiego są regularne, parzyste, w układzie aa, bb, cc i tak dalej. Podmiot liryczny możemy określić jako pośredni. Poeta używa krótkich, pięciozgłoskowych wersów do wyrażenia zachwytów i komplementów lisa pod adresem kruka. Dynamizuje to akcję bajki. Dłuższy, trzynastozgłoskowy wers używany jest w zakończeniu, ujawniającym brak rozwagi kruka i ucieczkę lisa z serem.

„Kruk i lis” to bajka, przestrzegająca przed uleganiem pochlebstwom. Kruk, mający o sobie wysokie mniemanie, tak zasłuchał się w pochwały, wypowiadane przez lisa, iż stracił rozsądek i upuścił trzymany w dziobie ser. Postaci bajki są stereotypowe - lis to synonim sprytu i przebiegłości, kruk odzwierciedla majestat i godność, choć również pychę. Co ciekawe, autor nie potępia postępowania lisa, przestrzega przed powtórzeniem błędów, jakie zrobił kruk. Lis jest sprytny i znakomicie sobie radzi, w zasadzie należy mu się pochwała, zdobył ser w beznadziejnej sytuacji - kruk siedział na gałęzi drzewa, lis nie mógł się tam wspiąć, by mu odebrać zdobycz. Nawet jeśli by to uczynił, kruk odleciałby i cały plan by zawiódł. Lis jest bardzo inteligentny, błyskawicznie ocenił sytuację i zastosował metodę, jaka jego zdaniem mogła przynieść powodzenie. Widząc napuszonego kruka postanowił zasypać go pochlebstwami. O ile kruk mógł przez chwilę mieć nadzieję, że pochwały są prawdziwe, to w momencie gdy otworzył dziób by zaśpiewać i upuścił ser, zdał sobie sprawę, że lis go oszukał. Rudzielec złapał ser i uciekł, nie zajmując się więcej krukiem i jego wyglądem.

W bajce Krasickiego więcej sympatii budzi lis, kruk jest postacią godną pożałowania. Poprzez brak obiektywizmu stracił przewagę, jaką miał nad lisem. Okazało się też, że niezwykle łatwo go wywieść w pole. Tak kończy się uleganie pochlebstwom - przestrzega autor. Wsłuchiwanie się w głosy tych, którzy nas chwalą, powoduje utratę zdrowego rozsądku i czujności. Rzadko bywa tak, że pochwały są bezinteresowne, zdarza się to wyłącznie w gronie wypróbowanych przyjaciół. Jeśli chwali nas ktoś obcy, na pewno ma w tym jakiś interes - sugeruje Krasicki. Jeśli w porę nie opamiętamy się, możemy dużo stracić. Jeszcze raz warto przypomnieć, że poeta nie potępia metod lisa, czyli naganne nie jest posługiwanie się pochlebstwami ale uleganie im, utrata rozsądku pod wpływem komplementów.