Stanisław Wyspiański „Dziewczynka” - opis obrazu, interpretacja

Portrety dzieci stanowią ważną część dorobku malarskiego Stanisława Wyspiańskiego.  Artysta malował zazwyczaj swoje własne dzieci (był ojcem Helenki, Mieczysława i Stanisława), często portretował również dzieci znajomych.

Obraz „Dziewczynka” nosi podtytuł: „Portret Panny Sternbachówny” i pochodzi z 1904 roku. Helena Sternbachówna była córką znanego filologa klasycznego, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Leona Sternbacha. Dzieło malowane techniką pastelową przedstawia małą dziewczynkę, opartą łokciami o blat stołu. Krawędź stołu ucieka w głąb obrazu, na blacie nie ma żadnego przedmiotu. Tło obrazu jest intensywnie niebieskie i nie przedstawia niczego konkretnego. Ozdobiona różnokolorowymi kwiatami głowa dziewczynki wychodzi poza kadr obrazu. Kwiaty mają delikatne, wyblakłe odcienie różu i żółci – motywem tym Wyspiański nawiązuje do secesji.

Dziewczynka ma długie blond włosy, ubrana jest w koronkową, białą sukienkę. Pozornie prostemu obrazowi głębi nadaje poważne, podniesione na widza spojrzenie dziecka. Spojrzenie dziewczynki jest zaciekawione, lekko rozmarzone, zaczepne. Wydaje się, że artyście zależało na ukazaniu bogatego życia duchowego, wewnętrznego małej dziewczynki. Stanisław Wyspiański często portretował dzieci w nieupozowanych sytuacjach, również na tym obrazie dziewczynka wygląda tak, jakby ktoś zaskoczył ją wchodząc do pokoju.

Na płótnie widoczna jest technika malarska charakterystyczna dla Wyspiańskiego – artysta malował przy pomocy płaszczyznowych plam barwnych, zamkniętych wyraźnym konturem. Wyspiańskiego fascynowały dzieci jako istoty dopiero wchodzące w życie. Dla artysty były więc symbolem czystości, niewinności, naturalności. Wyspiański potrafił malować dzieci w sposób bezpretensjonalny, dzięki czemu uwydatniał wszystkie te cechy.

W twarzy namalowanej przez niego dziewczynki uderza przede wszystkim szczerość, brak jakiejkolwiek maski. Jednocześnie zamyślony wyraz twarzy sugeruje jakąś dziecięcą tajemnicę. Artysta jest świadomy, że pomimo prostoty i naturalności dzieci, ich świat jest skomplikowany i pełen niezrozumiałych dla dorosłych problemów.