Maria Konopnicka „Nasza szkapa” - najważniejsza problematyka noweli

W „Naszej szkapie” Maria Konopnicka poruszyła problematykę związaną z okropnym losem, jakiego doświadczały dzieci z rodziny Mostowiaków.

Autorka w swej noweli ukazała portrety trzech chłopców, braci, którym przyszło żyć w bardzo ciężkich warunkach materialnych. Do biedy, którą znali na co dzień doszła jeszcze choroba matki i strata lepiej płatnej pracy przez ojca. Dzieci, choć przywykłe do niełatwej codzienności nie skarżyły się nigdy. Właściwie trwały w takim stanie rzeczy, ponieważ nie znały innej rzeczywistości, ale wszystkie pieniądze pochodzące z wyprzedawanego sukcesywnie dobytku przeznaczane były dla chorej. Głód stawał się wiec coraz bardziej dotkliwy.

Dwaj starsi chłopcy – Felek i Wicek – próbowali dzielnie znosić coraz gorszą sytuację w domu, ale dla najmłodszego Piotrusia stawała się ona zbyt dokuczliwa. Małe dziecko nie potrafiło poradzić sobie z wiecznym głodem, zimnem, niedogodnościami na każdym kroku. A w dodatku matka, której dzieci potrzebują, nie mogła się nimi opiekować, bo szarpana chorobą sama potrzebowała pomocy.

Konopnicka uczyniła opisy smutnej i tragicznej sytuacji w jakiej znaleźli się Mostowiakowie i ich synowie, jeszcze bardziej przejmującymi ze względu na dziecięcego narratora, który opisał swe własne przeżycia. Jest to relacja przejmująca i bardzo sugestywna. Historia opowiedziana w ten sposób dużo bardziej chwyta za serce czytelnika. Opisy widzianej oczami dziecka smutnej rzeczywistości są bardzo obrazowe i plastyczne. Dramatyczne jest również to, że wydaje się, iż Mostowiakowie są przez jakiś fatalizm losu skazani na taką niewdzięczną i przykrą egzystencję. Nie widać tu nadziei na lepszą przyszłość.  

Uderzającym w tej opowieści jest to, że nic tak bardzo nie wstrząsnęło chłopcami i nic tak bardzo nie rozdarło serc, jak wieść o sprzedaży drogiego im zwierzęcia. Pośród panoszącej się biedy i niepowodzeń to właśnie ukochane zwierzę stanowiło pewną pociechę i wnosiło element radości w ich szarym życiu.  

„Nasza szkapa” to nowela o wielkiej materialnej biedzie i krzywdzie jakiej doznają najubożsi społecznie, ale mimo której potrafią kochać i odczuwać przywiązanie nie tylko do ludzi, ale i zwierząt.