Michał Wołodyjowski - charakterystyka. Henryk Sienkiewicz „Pan Wołodyjowski”

Jerzy Michał Wołodyjowski jest tytułowym i zarazem głównym bohaterem ostatniej części „Trylogii” Henryka Sienkiewicza. Kreując postać Michała, autor posłużył się prawdziwymi faktami z życia Jerzego Wołodyjowskiego, polskiego szlachcica herbu Korczak, żołnierza oraz pułkownika kawalerzysty w chorągwi hetmana Jana Sobieskiego. Bohater powieści Sienkiewicza urodził się na Podlasiu w szlacheckiej rodzinie. Dzięki swoim zasługom dla kraju był równie sławny jak jego rzeczywisty odpowiednik.

Wołodyjowski był mężczyzną po czterdziestce, szczupłym, często w zabawny sposób poruszającym wąsikiem. Jego charakterystyczną cechą był wyjątkowo niski wzrost. Drobna budowa ciała, w połączeniu z łagodnym usposobieniem, wysyłała przeciwnikom żołnierza mylne wrażenia. Nikt nie spodziewał się, że w tym małym rycerzyku jest tyle odwagi i siły. Michał Wołodyjowski cieszył się sławą wielkiego bohatera w Rzeczypospolitej.

Główny bohater był znany z dwóch przydomków: „mały rycerz”, co wskazywało na jego niski wzrost oraz „pierwsza szabla Rzeczypospolitej”, ponieważ Michał był mistrzem władania tą bronią. Wołodyjowski już w pierwszych dwóch częściach sienkiewiczowskiej „Trylogii” wykazał się wielką odwagą oraz walecznością. Był prawdziwym patriotą zdolnym poświęcić życie osobiste dla walki o wolność ojczyzny. 

Pod koniec drugiej części „Trylogii” poznajemy narzeczoną Wołodyjowskiego, Anusię Borzobohatą-Krasieńską. Bohater, po długich poszukiwaniach wybranki swojego serca, spotkał piękną, młodą szlachciankę. Pragnął ożenić się z nią i spędzić u jej boku resztę swoich dni. Jednak sielanka zakochanych nie trwała długo. Kochanków rozłączyła nagła śmierć dziewczyny. W poszukiwaniu ukojenia dla zrozpaczonej i rozdartej duszy po stracie narzeczonej, pan Wołodyjowski odnalazł spokój w klasztorze. Jednak jego przyjaciele: Zagłoba oraz Szkot Ketling, wiedząc, że zakon nie jest odpowiednim miejscem dla ich kompana, użyli podstępu i przechwycili Michała z rąk duchownych.

Wołodyjowski nie czekał długo na nową miłość. Pokochał z wzajemnością Krystynę Drohojowską. Niestety, uczucie panny do rycerza wygasło w momencie spotkania z Ketlingiem. Po raz kolejny Michał Wołodyjowski wykazał się szlachetnym i dobrym sercem. Z początku był rozgoryczony i czuł się okłamany przez przyjaciela i ukochaną, jednakże szybko zapomniał o tym i cieszył się ze szczęścia dwojga bliskich mu osób. Cała sytuacja wyszła na dobre Wołodyjowskiemu. Prawdziwą miłość odnalazł u boku Basi Jeziorkowskiej, z którą już wcześniej chciał bohatera zeswatać Zagłoba. Było to idealnie dobrane małżeństwo. Kochali się, wspierali i zawsze wiernie stali u swojego boku.

Pan Wołodyjowski walczył w szeregach dowodzonych przez Jana Sobieskiego. Z zamiłowaniem obserwował działania swojego dowódcy. Jego sympatia została odwzajemniona. Sobieski bardzo sobie chwalił „małego rycerza”, jego spryt i talent do władania szablą. Cenił Wołodyjowskiego za skromność i poświęcenie ojczyźnie. Z pełnym zaufaniem przekazywał mu kolejne zadania. Wysłał żołnierza do Chreptiowa oraz do Kamienia Podolskiego, by wykorzystał swoje umiejętności do obrony oblężonego miasta. Pan Wołodyjowski nie walczył po to, by zyskać sobie jeszcze większą sławę i popularność, ale z poczucia prawdziwego, szczerego, płynącego z głębi serca patriotyzmu i miłości do ojczyzny.

W Kamieniu Podolskim Michał przysiągł, że poświęci swoje życie, by tylko obronić miasto przed najazdem Turków. Sienkiewicz określił głównego bohatera „Hektorem Kamieniskiem” porównując go do bohatera „Iliady” Homera. Wołodyjowski po raz kolejny dał dowód swojej heroicznej postawy, oddania Rzeczypospolitej oraz poczucia honoru. 

Michał Wołodyjowski był jednym z pozytywnych bohaterów „Trylogii” Henryka Sienkiewicza. Autor wykreował bohatera na idealnego rycerza: człowieka o wielkim sercu, odważnego i zawsze postępującego zgodnie z zasadami moralnymi i rycerskimi.