Juliusz Słowacki „Do matki”, Adam Mickiewicz „Do matki Polki”, „Do matki” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego - interpretacja i analiza porównawcza

Szczególna więź jaka pojawia się między matką a jej dziećmi jest czymś oczywistym. Zapewne nikogo nie trzeba specjalnie przekonywać o istnieniu takiej siły. Szczególnie uwydatnia się ona w trudnych momentach, kiedy na horyzoncie pojawia się wielka przeszkoda. W utworach trzech wybitnych poetów mamy do czynienia z takimi wlaśnie wydarzeniami. Każdy z nich zwraca się wtedy do matki jawiącej się jako symbol spokoju, bezpieczeństwa, opieki.

Adam Mickiewicz zamieszcza w swoim wierszu „Do matki Polki” bardzo ważne przesłanie. Podmiot liryczny zwraca się do wszystkich kobiet, które mają dzieci. Roztacza przed nimi katastroficzną wizję historii Polski, a następnie udziela wskazówek, aby jak najlepiej przygotowały się one na to co nieuniknione. Ich pociechy już od początku muszą być uczone życia w konspiracji, przyzwyczajane do wyrzeczeń, cierpień i niewygód. Należy też uświadomić im, że wspaniała Polska jest obecnie historą, a to co będzie się teraz działo zupełnie odbiega od dawnych wizji. Same matki podmiot liryczny ostrzega przed mieczem boleści, który przebije ich serce. Zwiastuje im cierpienie podobne do przeżywanego pod krzyżem przez Matkę Boską. Synowie pójdą na bój gdzie nie będzie chwały. Będą ginąć anonimowo, często zdala od domu i rodzin.
 
Juliusz Słowacki w wierszu „Do matki” przedstawia zupełnie inne problemy. Utwór także jest przykładem liryki zwrotu do adresata, jednak jest dużo bardziej intymny. Podmiot liryczny zwraca się do rodzicielki, by w jakiś sposób usprawiedliwić swoją decyzję o pozostaniu na emigracji. Z jego słów możemy wywnioskować, iż zdaje sobie sprawę z tego, jaki ból sprawia matce. Niestety działanie przezeń podjęte nie może zostać przerwane. Honor nie pozwala mu wrócić „pod obrożę”. Woli cierpieć na obczyźnie niż poddać się represjom w kraju ojców. Misja, którą podjał stanowi sens jego życia. Nie może zdobyć się na to, by zaprzeczyć sobie oraz wyrzec się Boga i wrócić. Właśnie to dodaje mu sił do życia na niemal zupełnie obcym gruncie.

Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego to kolejny przykład utworu o liryce bezpośredniego zwrotu do adresata. Podmiot liryczne ponownie kieruje swoje słowado matki. Ona jest gdzieś poza wojenną pożoga, przypomina o dniach „rozpalonym szczęściem niezmierzonym”. „Do matki” to bardzo bolesna skarga, w której świat rozbija się na dwa człony. Jeden możemy kojarzyć z tytułową kobietą, to bezpieczeństwo, bliskość i miłość „jedyna wzajemna bez rany poznana”. Drugi to bolesna rzeczywistość: „ …życia podeptane butem / rozbite na minuty i sekundy bólu”. Relacja z matką była dla podmiotu lirycznego czymś szczególnym. Ich miłość nie kwitła na ranach, dawała poczucie akceptacji, szczęście. Teraz to wszystko zostało zagłuszone przez świst kul, jednak trwa gdzieś głęboko w jego wnętrzu, jest w jego krwi. Matka jest zaprzeczeniem wojennego porządku, obrazemdo którego ucieka podmiot liryczny.

Motywem łączacym te wszystkie utwory jest matka. Pojawia się ona w ich tytułach, stanowi ich adresatkę. W każdym z nich można utożsamiać ją ze wszystkim co pozytywne i wartościowe, z wizją odchodzącego, bezpiecznego świata, z dzieciństwem.

Utwór Adama Mickiewicza ma nieco dydaktyczny ton. Możemy przypuszczać, że poeta stosuje go świadomie, by uchronić matki i ich pociechy przed cierpieniem, przed wspomnieniami utraconego błogiego czasu. Na pewno ma też świadomość jak wielkim wzorem była rodzicielka. Dlatego to je prosi, aby przygotowywały dzieci na zbliżający się czas. Juliusz Słowacki w swoim utworze przeprasza matkę. Pragnie jak najdokłaniej wyjaśnić, dlaczego nie jest przy niej obecny. To ona jest obiektem jego największej tęsknoty. Krzysztof Kamil Baczyński uczynił ją symbolem tego co jest przeciwieństwem wojny,a więc bezpieczeństwa, miłości i bliskości. W życiu podzielonym na minuty i sekundy bóluto właśnie świadomość o niej dodawała mu otuchy, przypominała, że istnieje inny świat.

Matką może być także ojczyzna. Uczłowieczona w postaci kobiety, która wydała nas wszystkich na świat, zdaje się dobitnie odczuwać nasz ból. Cierpi i płacze, kiedy jej dzieci są daleko albo giną w jej imieniu. Przypomina o wspaniałych latach dzieciństwa upływających w miłości i beztrosce, bo przecież każdy dorastał na jej łonie. Szczególnie w czasie zagrożenia potrzebuje pomocy, która pozwoli jej przetrwać. Taką misję podjął każdy z tych poetów. Krzysztof Kamil Baczyński zginął na froncie, Juliusz Słowacki i Adam Mickiewicz swoją twórczością dodawali otuchy i rozpalali serca. Wszyscy czynili to w imię dobra ojczyzny.