Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
unikalne i sprawdzone wypracowania

Tadeusz Boy-Żeleński - charakterystyka twórczości

Tadeusz Żeleński-Boy był postacią niezwykle ciekawą nie tylko ze względu na swoje osiągnięcia artystyczne, ale także ogromnie szerokie zainteresowania i zdolności na wielu – zdawałoby się trudnych do pogodzenia – polach. Z wykształcenia był lekarzem i ów zawód praktykował przez niemal całe pierwsze dwudziestolecie XX wieku, powracając niejednokrotnie również w późniejszych okresach do rozmaitych działań społecznikowskich związanych z ochroną zdrowia.

Jego pierwszy kontakt z tworzącą się współcześnie kulturą i sztuką nastąpił w trakcie studiów medycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, które rozpoczął w 1892 roku, szybko stając się nieodłącznym towarzyszem hulanek krakowskiej bohemy artystycznej. Kontakty ograniczające się początkowo jedynie do spożywania wspólnie nieprawdopodobnych ilości alkoholu zaowocowały na początku XX wieku udziałem w historycznej z dzisiejszego punktu widzenia inicjatywie, jaką było założenie kabaretu „Zielony balonik”. Żeleński przyłączył się do zespołu organizującego spotkania w kawiarni „Jama Michalika” prawdopodobnie około 1906 roku, stając się autorem najpopularniejszych skeczy, piosenek, czy scenek dramatycznych, które zostały później zebrane w tomie „Słówka” wydanym w 1913 roku, kilka miesięcy po ostatnim wieczorze kabaretowym.

Pod koniec pierwszej dekady XX wieku Żeleński został też wysłany jako pediatra na stypendium do Paryża, skąd przywiózł żywe zainteresowanie literaturą francuską. W niedalekiej przyszłości zaczęło ono owocować przekładami – zarówno klasyków, jak i współczesnych mu twórców francuskich – które do dziś stanowią kanon i niedościgniony wzór dla innych tłumaczy. Oprócz niekwestionowanej, ogromnej jakości tych przekładów, podziw wzbudza także ich rozpiętość: Boy udostępnił polskim czytelnikom między innymi wszystkie dzieła Moliera, Woltera, Racine’a czy Corneille’a, cały – siedmiotomowy – cykl powieści Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu”, sporą część poezji Verlaine’a, najbardziej znane powieści Stendhala, Flauberta i Balzaka i wiele, wiele innych znakomitych utworów. Jego przekłady cechują się niezwykłą skrupulatnością w oddaniu najdrobniejszych detali, z uwzględnieniem nastroju epoki, w której powstawały, specyficznej wersyfikacji w poezji i rytmiki w prozie, zachowując jednocześnie ich czysto estetyczne piękno.

Jego pasje literackie i spora wiedza na temat mechanizmów sztuki teatralnej zapewniły mu posadę recenzenta teatralnego w krakowskim magazynie „Czas”, dla której zrezygnował z praktyki lekarskiej. Poświęcił się od tej pory działalności krytyczno-literackiej, szybko wstępując na parnas literaturoznawczy zajmowany przez takie osobistości jak Karol Irzykowski czy Wacław Borowy, w 1928 roku został bowiem razem z nimi nominowany do nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Jego koncepcje spotkały się jednak z ostrą krytyką środowisk konserwatywnych, które nie były gotowe na misję „odbrązawiania” polskiej sztuki i kultury, uważając za obrazoburstwo liberalne poglądy na sylwetki i twórczość narodowych wieszczów.

Prawdziwą burzę w świecie krytyki literackiej wywołał wydany w 1929 roku tom „Brązownicy” stanowiący kontynuację sporu o prawo czytelników do poznania rzetelnych informacji o życiu i osobowości wielkich twórców, mający na uwadze głównie postaci gloryfikowanego nadal Mickiewicza i Słowackiego. Z tomu „Ludzie żywi” pochodzi natomiast esej Boya „Plotka o >>Weselu<< Wyspiańskiego”, stanowiący nieocenione źródło wiedzy na temat jednego z najwybitniejszych utworów naszej literatury. Ogromną wartością tego (równie bogatego ilościowo jak przekłady) działu twórczości Żeleńskiego jest przyświecające mu, wiecznie młode poczucie humoru, które sprawia, że specjalistyczne dzieła z zakresu krytyki literackiej stają się pasjonującą lekturą nawet dla laików. Jest to fragment spuścizny Boya, którą z pełnym przekonaniem polecam wszystkim czytelnikom pragnącym poznać mechanizmy „wgryzania się” w literaturę i jej rzetelnej interpretacji.

Podobne wypracowania do Tadeusz Boy-Żeleński - charakterystyka twórczości