Aleksander Świętochowski - biografia, życiorys

Publicysta, społecznik, pisarz, historyk i filozof. Czołowy głosiciel haseł doby pozytywizmu. Autor głośnego manifestu „My i wy”.

Urodził się w Stoczku. Nauki pobierał w Siedlcach oraz w Lublinie. W 1866 z wyróżnieniem składa egzaminy maturalne i rozpoczyna studia historyczno-filozoficzne w Szkole Głównej a także na Uniwersytecie Warszawskim. W latach ’70 współpracuje jako publicysta z „Przeglądem Tygodniowym” oraz „Nowinami”. W okresie od 1874 do 1876 odbywa studia w Lipsku, które kończy obroną pracy doktorskiej zatytułowaną; „O powstaniu praw moralnych”.

W 1881 zakłada tygodnik „Prawda”, który będzie prowadził przez następne 20 lat. Potem wydaje również „Kulturę Polską” oraz „Humanistę Polskiego”. Od 1906 do 1913 kieruje wydającym wspomnianą wcześniej „Kulturę Polską” Towarzystwem Kultury Polskiej, którego jest także założycielem. Towarzystwo posiada wiele oddziałów mieszczących się m.in. w Ciechanowie, Pułtusku oraz Mławie. Wielkim dziełem Aleksandra Świętochowskiego jest ponadto działalność na rzecz oświaty w środowisku wiejskim. Przed wybuchem I wojny światowej wraz z Aleksandrą Bąkowską zakłada dwie szkoły dla zdolnej młodzieży wiejskiej w Gołotczyźnie, gdzie zresztą mieszka od 1912r.

Opublikowany w 1871 manifest „My i wy” oraz późniejsza „Praca u podstaw” (1873) stają się sztandarowymi tekstami wyrażającymi ideowy program pozytywizmu. Świętochowski jest głosicielem liberalizmu. Opowiada się za laicyzacją szkoły, równouprawnieniem kobiet, walczy z nietolerancją, stereotypami, obłudą, bigoterią oraz nierównością w dostępnie do edukacji.. Część felietonów i artykułów głoszących niezwykle postępowe hasła ukazała się pod pseudonimem literackim twórcy: Poseł Prawdy, Władysław Okoński, Oremus, Liber, Nauczyciel i in. Świętochowski odbywał podróże edukacyjne do licznych szkół, gdzie odbywały się jego odczyty i wykłady.

Prócz felietonistyki (często tworzącej cykle, przykładowo: „Listy z Paragwaju”) stworzył dramaty (np. „Niewinni”, „Nieśmiertelne dusze”, „Piękna”, „Hultaj”), powieści („Klemens Boruta”, „Aspazja”, „Nałęcze”), wreszcie także utwory o charakterze rozpraw filozoficznych („Wolter”, „Źródła praw moralnych”, „Poeta jako człowiek pierwotny” i wiele innych).

Zmarł 25 kwietnia 1938 r w Gołotczyźnie. Został pochowany na cmentarzu w Sońsku.