Adam Mickiewicz - „Sonety krymskie” - „Stepy akermańskie” - środki stylistyczne w utworze i pozostałych sonetach

Bogate opisy przyrody, żywiołów oraz starych miast stanowią ważną część sonetów krymskich Mickiewicza. Poeta, podróżując po egzotycznej krainie, spisał swoje wrażenia w poetyckim dzienniku, składającym się z osiemnastu sonetów. Do opisu piękna Półwyspu Krymskiego, autor użył licznych środków stylistycznych.

Sonetem otwierającym zbiór jest utwór „Stepy akermańskie”. Już w pierwszym wersie autor opisuje niekończącą się równinę. Posługuje się metaforą: „Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu”. Bezkresną przestrzeń porównuje do wielkiej wody, natomiast swój wóz do łódki brodzącej po oceanie. By przybliżyć czytelnikowi barwność i malowniczość krymskiego krajobrazu, poeta stosuje: epitety („koralowe ostrowy burzanu”, „śliską piersią”) i przenośnie („kwiatów powodzi”, „suchy przestwór oceanu”). Odczucia podróżnika wywołane panującą ciszą i ciemnością, podkreśla wykrzyknieniami („Stójmy! - jak cicho!”), a także zdaniami pytającymi („Tam z dala błyszczy obłok? tam jutrzenka wschodzi?”). Podmiot liryczny opisując swoje emocje posługuje się hiperbolą: „W takiej ciszy! - tak ucho natężam ciekawie, że słyszałbym głos z Litwy”.

W sonecie „Burza” Mickiewicz do opisu przerażającego, pełnego grozy zjawiska używa epitetów („sum zawiei”, „krwawo zachodzi”), wyrazów dźwiękonaśladowczych („zawył”, „złowieszcze jęki”) oraz metafor („słońce krwawo zachodzi”, „wicher z tryumfem zawył”). Czytelnik ma możliwość odbioru burzy za pomocą wszystkich zmysłów. Dzieje się tak dzięki zastosowaniu instrumentacji głoskowych („szum”, „ryk”, „zawył”, „jęki”, „słońce krwawo zachodzi”). Dynamizm sytuacji doskonale potęguje nagromadzenie w utworze czasowników („zdarto”, „prysnął”, „wstąpił”, „wyrwał się”) oraz wyliczeń („Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei”).

W sonecie „Czatyrdach” dużo jest epitetów oraz metafor („maszcie krymskiego statku”, „wielki Czatyrdachu”, „minarecie świata”). Poeta posługuje się językiem wzniosłym i obrazowym. Aby oddać potęgę góry, używa personifikacji:

„Siedzisz sobie pod bramą niebios, jak wysoki
Gabryjel pilnujący edeńskiego gmachu;
Ciemny las twoim płaszczem, a janczary strachu
Twój turban z chmur haftują błyskawic potoki.”

W sonecie „Bakczysaraj” Mickiewicz przenosi nas do starej stolicy chanów krymskich. Do opisu opuszczonego miasta używa epitetów („głuche ściany i sklepienia”, „pusta Girajów dziedzina”), metafor („trony potęgi”, „miłości schronienia”), a także licznych czasowników („wdzierając się na głuche ściany”, „zajmuje dzieło”,„obwija gadzina”). W utworze zauważamy także liczne personifikacje:

„Skróś okien różnofarbnych powoju roślina,
Wdzierając się na głuche ściany i sklepienia,
Zajmuje dzieło ludzi w imię przyrodzenia
I pisze Balsazara głoskami «RUINA»”

Utwór kończy pytanie retoryczne: „Gdzież jesteś, o miłości, potęgo i chwało?”

By uchwycić piękno nocnego miasta w sonecie „Bakczysaraj w nocy” autor posługuje się epitetami („pobożni mieszkańca”, „licem rubinowym”), porównaniami („Jeden obłok jak senny łabędź na jeziorze”), peryfrazami („Srebrny król nocy”) oraz metaforami („błyszczą w haremie niebios wieczne gwiazd kagańce”). Aby w pełni oddać egzotykę miasta, poeta wzbogacił warstwę językową utworu, orientalnym słownictwem. W wierszu pojawia się więc: menar, farys, izan czy dżamida.

W sonecie „Pielgrzym” Mickiewicz skoncentrował się na opisie uczuć podmiotu lirycznego. Pomogły mu w tym liczne wykrzyknienia („tak daleki! Tak różna wabi mię ponęta!”) oraz zdania pytające („Dalekie, i - niestety! jeszcze dalsze czasy?”). Do opisu krymskiej przyrody autor użył licznych epitetów („niebo jasne”, „złote ananasy”) oraz metafor („kraina dostatku i krasy”). Podmiot liryczny zwracając się do ojczystego kraju używa apostrofy „Litwo!”

„Ałuszta w dzień” to kolejny sonet opisujący uroki krymskiego miasta. W utworze poeta stosuje epitety („majowego włosa”, „latające kwiaty”), peryfrazy („już góra z piersi mgliste otrząsa chylaty”), onomatopeje ( „wre morze”) oraz porównania („ Motyle różnobarwne, niczym tęczy kosa”). W wierszu znajdziemy również wiele wyrazów charakterystycznych dla świata orientu (chalif, chylaty, namaz, baldakim).