Fra Angelico „Sąd Ostateczny” - opis obrazu, interpretacja

Dzieło „Sąd Ostateczny” powstało w 1431 roku. Jest to kolejny obraz w twórczości malarza wczesnego renesansu, nawiązujące do motywów religijnych. Płótno stanowi artystyczną wizję piekła i Boskiego sądu ostatecznego.

Obraz ma skomplikowaną konstrukcję – pionowe i poziome linie dzielą do na kilka odrębnych części. Na krańcu prawej części obrazu Fra Angelico odmalował piekło. Przypomina ono ciemną, brązową pieczarę podzieloną na kilka poziomów. Znajdują się w nim nadzy ludzie, podzieleni według ciężkości swoich grzechów. Na samej górze znajdują się grzesznicy nakłuwani przez diabły widłami. Szyje niektórych oplatają węże. W tle widać płomienie ognia. Wszyscy ludzie mają duże, podkrążone czarnymi obwódkami oczy. Niżej, w lewej komorze pieczary, cierpią męki ludzie, którzy sami się okaleczają, odgryzają sobie fragmenty ciała, są pokrwawieni. W komorze obok, przy okrągłym stole, znajdują się grzesznicy męczeni wiecznym głodem. Na przedostatnim poziomie diabły żywcem gotują ludzi w ogromnym kotle. Na samym dnie pieczary siedzi sam diabeł przedstawiony jako ogromny, czarny, owłosiony stwór z rogami. Z jego ust wystają kawałki ludzkiego ciała.

Wizja piekła jest więc przerażająca – Fra Angelico eksponuje przede wszystkim fizyczne cierpienia ludzi. Pozostała część obrazu przedstawia sąd ostateczny. Całkowicie zmienia się tonacja barw oraz nastrój obrazu. Na samej górze znajduje się Jezus w ozdobnej szacie. Wokół niego namalowano ogromną aureolę, w której znajdują się cherubini oraz modlące się anioły. Atrybutem dwóch z nich są złote trąby, którymi anioły obwieszczają doniosły moment sądu. Poniżej, po lewej stronie, znajdują się ludzie, którzy otrzymali łaskę boską i trafią do nieba. Są radośni, wzajemnie się obejmują, nad ich głowami widnieją aureole – symbol świętości. Po prawej stronie namalowany został tłum ludzi, którzy skazani są na wieczne potępienie. Diabły zaganiają ich widłami do czeluści piekła. Ludzie są przerażeni, bronią się. Pośrodku lewej i prawej grupy biegnie droga, którą wybrani mogą wstąpić do nieba. Tłem dla obrazu jest czerń. Symbolizuje ona skończoność, ostateczność tego momentu.

Fra Angelico został wyniesiony na ołtarze przez Jana Pawła II w1982 roku. Rok później  papież ogłosił go patronem artystów i twórców kultury. W Polsce Fra Angelico uznawany jest za patrona historyków sztuki. Współcześnie obraz „Sąd Ostateczny” podziwiać można w Gemaeldegalerie w Berlinie.