Władysław Broniewski - liryka rewolucyjna a twórczość poety

Terminem liryka rewolucyjna określamy utwory poetyckie, które wyrażają bunt przeciwko zastanej rzeczywistości. W polskiej literaturze dwudziestego wieku możemy wyodrębnić nurt literatury rewolucyjnej. Czołowym przedstawicielem liryki rewolucyjnej jest Władysław Broniewski - polski poeta współczesny, którego twórczość odzwierciedla przemiany społeczne i polityczne Polski.

Twórczości Broniewskiego obejmuje trzy epoki literackie. Poeta - aktywny działacz polityczny - zawsze był gotowy przyjmować zamówienia społeczne i na nie odpowiadać. Jednocześnie w jego utworach pojawiają się wątki autobiograficzne. Twórczość Broniewskiego początkowo odzwierciedla założenia romantyzmu. Inspiracja tą epoką rodzi specyficzną opozycję pomiędzy nadawcą a odbiorcą wierszy - Broniewski stawia się na miejscu romantycznego wieszcza prorokującego przyszłość narodu. Taką wymowę ma najważniejszy wiersz, który swojego tytułu użyczył całemu tomikowi.

Utwór „Bagnet na broń” należy do liryki apelu. Broniewski już w kwietniu 1939 przewidział przebieg wypadków i zbliżający się wybuch II Wojny Światowej. Poeta napisał wiersz mobilizujący wszystkich Polaków do walki. Podmiot liryczny stara się uświadomić czytelnikom ich podstawowe prawa oraz skłonić ich do podjęcia zbrojnego oporu. Utwór jest niezwykle dynamiczny i ekspresywny, stał się bardzo popularny wśród społeczeństwa (był nawet przepisywany ręcznie). Nazwano go „poetyckim nakazem mobilizacyjnym”.

Poeta wraca i czerpie z poetyki romantyzmu. Przywołując romantyczne frazy w swoich utworach, odsyła czytelników do bogatego dorobku romantyzmu, w której bardzo dużym powodzeniem cieszyła się literatura nawołująca do walki (nastroje nią wywołane przyczyniły się do wybuchu dwóch Powstań Narodowych, w listopadzie 1831 oraz w styczniu 1863). W twórczości Broniewskiego pojawia się wówczas motyw żołnierza. Wojak, który nie ma do czego wracać, jest pokonany, upokorzony, bezdomny i bezbronny staje się bohaterem lirycznym wierszy okresu wojny i okupacji. Żołnierz, chociaż znajduje się w bardzo trudnej sytuacji, chociaż jego bliscy zostali zabici, a jego dom zniszczony, planuje dalej walczyć o wolność ojczyzny. Mimo że kampania wrześniowa zakończyła się sromotną klęską Polaków, bohater liryczny wierszy Broniewskiego pragnie podjąć kolejne starania o wyzwolenie ojczyzny. Swoją postawą wlewa nadzieję w serca Polaków, budzi w nich pragnienie postawienia aktywnego oporu, oznaczającego podjęcie kolejny raz ryzyka utracenia życia. Przez krytyków literatury Broniewski został nazwany „klasykiem polskiej literatury rewolucyjnej”.