Mądrość w ujęciu biblijnej Księgi Mądrości oraz w wierszu „Zaklęcie” Czesława Miłosza - opracowanie

Czesław Miłosz znany nam jest nie tylko jako laureat Nagrody Nobla, uniwersalny poeta, ale także filozof, moralista, tłumacz wielu zagranicznych tekstów - w tym Księgi Psalmów, Biblii oraz „Księgi Mądrości”. Był piewcą mądrości rozumianej jako wyważony, zdrowy rozsądek. Z mądrością chciał iść przez cale swoje życie. Uczynił ją bohaterem wielu jego liryków, na przykład słynnego wiersza „Zaklęcie”.

W wierszu tym mądrość jest stylizowana na najlepszy przymiot, jaki może posiadać człowiek. Mądrość jest tutaj przyrównana do rzeczy materialnych i bez cienia dwuznaczności, czy też niepewności wygrywa z nimi natychmiastowo. Dla Czesława Miłosza posługiwanie się mądrością, czyli zdrowym rozsądkiem jest jedyną możliwą drogą, jaką powinien podążać każdy człowiek.

Nie ma innej drogi. Wykorzystując mądrość, ludzki rozum, żyjemy w zgodzie nie tylko z samymi sobą, ale możemy też tak żyć z innymi. Mądrość sprzyja Prawdzie i Sprawiedliwości. Prawda i Sprawiedliwość wynikają z mądrości, bo mądrość to dobro najważniejsze. Mądrość brzydzi się oszustwem, nie znosi niesprawiedliwości, krzywdy oraz przede wszystkim kłamstwa. Mądrość nie jest splamiona żadną złą, negatywną cechą, daje za to dobroć i szczęście:

„Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony.
Ani krata, ni drut, ni oddanie książek na przemiał,
Ani wyrok banicji nie mogą nic przeciw niemu.
On ustanawia w języku powszechne idee”.

Podobną wizję mądrości mamy okazję widzieć w tłumaczeniu „Księgi Mądrości” Czesława Miłosza. Również i tutaj mądrość stoi ponad wszystkim. Jest równoznaczna jedynie z dobrem, które daje szczęście i spełnienie. Nie ma nic ważniejszego od mądrości, która swoim światłem, blaskiem oświeca wszystko i wszystkich. Mądrość to największa cnota, ważniejsza od wszelkiego ziemskiego dobytku, czy też dóbr materialnych, do których człowiek przywiązuje się zupełnie bezmyślnie. Mądrość jest czymś trwałym.

Wszelkie natomiast bogactwa, dobra materialne utracimy, gdy umrzemy. Mądrość jest nie tylko dobra, ale i użyteczna. Rozsądny człowiek powinien mądrość cenić, pielęgnować, dbać o nią.  „Wszelkie dobra przyszły z nią razem do mnie i niepoliczone bogactwa wziąłem z jej rąk” - mądrość jest źródłem prawdziwego bogactwa, nie tego materialnego, ale duchowego, niewidzialnego, ale wyczuwalnego. Mądrość każdego człowieka rozwija duchowo, mnożąc dobro.

Mądrość w „Księdze Mądrości” w tłumaczeniu Czesława Miłosza to ostoja człowieka, bez niej trudno jest żyć. To ona kształtuje człowieka, tworzy go i wypełnia. Nie ma nic bardziej wartościowego od mądrości, która mnoży się, rozdziela, oddając jedynie dobro, sprawiedliwość. To źródło wszystkiego, co najlepsze. Mądrość należy mieć w sobie, aby móc być dobrym człowiekiem.

Zarówno wiersz Czesława Miłosza pod tytułem „Zaklęcie”, jak i tłumaczenie „Księgi Mądrości” tego samego autora to dwa, nieco odmienne spojrzenia na temat mądrości. W obu przypadkach widzimy wyraźne gloryfikowanie tego przymiotu. Jednoznacznie możemy twierdzić, że Miłosz w każdym przypadku jest gorliwym piewcą mądrości i ludzkiego rozumu.

Mądrość pomaga człowiekowi we wszystkim, jeżeli ten pragnie odbudować się duchowo. Jest źródłem i przyczyną wszystkiego, co dobre, sprawiedliwe, odpowiednie. Mądrość to jedyna poprawna droga życia każdego człowieka, zdaje się mówić polski poeta. Zachęca nas do podążania za nią, do samodoskonalenia się.