Konserwatyzm a libertarianizm - porównanie i charakterystyka ideologii

Libertarianizm i konserwatyzm to jedne z ważniejszych nurtów współczesnej polityki. Libertarianizm stanowi konsekwencję idei wolnego rynku i konserwatyzmu. Całkowicie odrzuca on ingerencję państwową w gospodarkę i prawo. Czołowym teoretykiem libertarianizmu był Murray Rothbard, który w swoim „Manifeście libertariańskim” zawarł wszystkie ideały libertarianizmu.

Zarówno konserwatyzm, jak i libertarianizm zgadzają się co do idei wolnego rynku, różnice są w tym wypadku stosunkowo małe. Konserwatyzm dopuszcza możliwość ingerencji państwa w gospodarkę, czego z kolei w ogóle nie akceptuje libertarianizm. Libertarianizm postuluje ideę wolnej i swobodnej jednostki, która zgodnie z własną wolą zarządza swoim życiem, z kolei konserwatyzm stara się raczej podporządkować jednostkę tradycji i wartościom niepodważalnym, takim jak rodzina, naród, państwo czy wiara. Libertarianie wywodzą się z tradycyjnej linii europejskiego liberalizmu, ale idą zdecydowanie dalej niż zwykły liberalizm. Według libertarian człowiek jest wolny i nie podlega ograniczeniom, co z kolei stoi w całkowitej opozycji do myśli konserwatystów, którzy chcą jednostkę podporządkować wzniosłym wartościom.

Mimo wszystko jednak libertarianie zdecydowanie bardziej podkreślają własność osobistą, wolność jednostki i prawo do nieagresji. Według libertarian państwo nie ma prawa ingerować w swobodne działanie jednostki. Konserwatyści bardzo często postulują ingerencję państwa w życie jednostki, a to jest bardzo potępiane przez libertarian. Kolejną istotną różnicą między tymi dwoma nurtami jest podejście do prawa. Libertarianizm twierdzi, że jeśli nie ma ofiary, to nie ma przestępstwa. Konserwatyzm natomiast nie zgadza się z tak szerokim pojmowaniem wolności. Libertarianie nie widzą więc nic złego złego – na przykład – w prostytucji, hazardzie czy pornografii. Dla konserwatysty te rzeczy są nie do zaakceptowania ze względu na ich moralną naganność. Konserwatyzm postrzega te rzeczy jako moralnie złe, uważa, że należy z nimi otwarcie walczyć. Pornografia w ustach konserwatystów stanowi synonim zepsucia i źle wpływa na społeczeństwo. Libertarianie są tutaj o wiele bardziej pobłażliwi –  dla libertarian prostytucja jest zawodem takim jak każdy inny i nie stanowi zagrożenia. Jest ona świadomą decyzją ludzi, którzy na taki zawód się decydują lub tych którzy z takich usług korzystają.

Kwestia samego państwa również jest dyskusyjna – konserwatyści optują za silnym państwem, natomiast libertarianie chcieliby ograniczyć jego istnienie czy też wpływ, jaki wywiera na społeczeństwo, do minimum. Podobnie jest z edukacją – konserwatyści twierdzą, że edukacja winna obejmować wszystkich, powinna być obowiązkowa. Z kolei libertarianie są stanowczo przeciwni państwowym uczelniom i edukacji pod przymusem. Libertarianie dają obywatelom wolny wybór, jak i głoszą myśl, że szkolnictwo prywatne zdecydowanie lepiej spełnia swoje role. Jeśli chodzi o służbę zdrowia, to konserwatyzm bardzo często staje po stronie udziału państwa w tym segmencie gospodarki, natomiast libertarianie bardzo chętnie proponują zastąpienie służby zdrowia prywatnymi gabinetami.

Najważniejsza dla libertarian jest idea wolnego rynku, który zastąpić miałby państwową ingerencję i tutaj leży największy problem i konflikt między libertarianami a konserwatystami. Konserwatyści nie widzą niczego złego w silnej władzy państwowej. Konserwatyzm uważa, że państwo jest w stanie dać ludziom opiekę i bezpieczeństwo, którego sami ludzie nie byliby w stanie sobie zapewnić.