Suwerenność, suweren - definicja, charakterystyka. Suwerenność państwa

Suwerenność to samowładność i całowładność państwa; niezależność władzy państwowej od jakiejkolwiek innej - w stosunkach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, a także od wszelkiej innej władzy wewnątrz państwa. Władza suwerenna obejmuje wszystkich obywateli państwa i ma moc regulowania każdego rodzaju spraw. 

Jest to historycznie wytworzona na pewnym szczeblu rozwoju państwa cecha władzy. Podstawowym wyrazem suwerenności jest wyłączność prawodawcza, ponieważ jeśli władza jest faktycznie suwerenna, to tylko ona ma zdolność tworzenia prawa i znoszenia go na danym terytorium. Kto zaś ma taką moc, ten decyduje o wszystkich dziedzinach życia w państwie.

Suwerenność może być natężona w różnym stopniu, dlatego istnieją państwa mniej lub bardziej niepodległe, co zwykle dotyczy zależności od różnych organizacji międzynarodowych czy zjawiska integracji. 

Suwerenne jest państwo, które: posiada zwierzchnią władzę nad terytorium i ludnością; może dobrowolnie nawiązywać stosunki z innymi państwami i być członkiem różnych organizacji międzynarodowych; może bez żadnych ograniczeń samodzielnie kształtować własny ustrój społeczno-gospodarczy i formę państwa.

Jednak nawet duża zależność państwa od otoczenia zewnętrznego nie likwiduje suwerenności, jeżeli ma ono wpływ na kształtowanie tych relacji. Przejawem uznania suwerenności państwa jest uznanie go za podmiot stosunków międzynarodowych oraz utrzymywanie z nim kontaktów dyplomatycznych, konsularnych, handlowych i kulturowych. 

Suwerenność można podzielić na zewnętrzną – kiedy dane państwo układa swe stosunki z innymi państwami na zasadach dobrowolności, równorzędności i wzajemności; oraz na wewnętrzną – która wyraża się w niepodważalności, ostateczności i samodzielności decyzyjnej organów państwowych. Suwerenność wewnętrzna zakłada ponadto dwa sposoby rozumienia: narodowy (mówiący o tym, że władza państwowa pochodzi z legitymacji demokratycznie wyrażonej woli narodu) oraz państwowy (oznaczający faktyczny potencjał państwa jako organizacji politycznej do korzystania z suwerenności na arenie międzynarodowej). 

Suwerenność państwa nie jest jednak absolutna, ponieważ w każdym wypadku ogranicza ją prawo naturalne, prawa innych państw, a także prawo międzynarodowe. 

Suwerenem, a więc osobą lub instytucją sprawującą w państwie suwerenność, można nazwać osobę lub instytucję, która jest uprawniona do podjęcia ostatecznej decyzji politycznej w państwie. Pojęcie suwerena pojawiło się już w systemie feudalnym i oznaczało panującego, monarchę, który był przełożonym swoich wasali. W zamian za hołd i służbę wojskową, suweren miał obowiązek zapewnienia swoim wasalom bezpieczeństwa i opieki, którzy także otrzymywali w użytkowanie tzw. lenno. Suweren, który nie miał już nad sobą żadnego innego suwerena, zwany był suwerenem. 

Suwerenem w dzisiejszym rozumieniu są: narody, w których panuje ustrój demokratyczny (suwerenem jest lud), Papież i niektórzy wschodni patriarchowie, urzędujący monarchowie (np. rodzina królewska panująca w Wielkiej Brytanii) oraz pretendenci do tronów.