Sondaż - rodzaje sondaży - charakterystyka

Obecnie stosuje się bardzo wiele różnych metod badań sondażowych. Do podstawowych i najczęściej stosowanych należą:

Sondażowe badania opinii – jest to badanie opinii publicznej, którego początki sięgają lat 30. XX w.; nastawione jest przede wszystkim na pomiar aktualnego stanu świadomości i opinii społecznej; prowadzi się je w sposób systematyczny, aby móc śledzić zmiany w nastawieniu, w chwiejnych nie raz nastrojach społecznych (dlatego bywają też nazywane barometrem nastrojów społecznych), a następnie przewidywać zachowania grup osób, zbiorowości; najczęściej wykorzystuje się je do badań socjologicznych, zwłaszcza – przy okazji wyborów; można wówczas prognozować wyniki wyborcze lub – w ramach tzw. badań exit pools – prowadzić badania wśród obywateli wychodzących z lokali wyborczych w dniu głosowania; 

Sondaże rynkowe – dla poznania stanu posiadania różnych grup osób, preferencji, gustów itp.; stosuje się przy tym następujące kryteria: wiek, płeć, status społeczny (według poziomu dochodów), miejsce zamieszkania, zawód; ich celem jest prognozowanie zachowań konsumenckich, wpływ reklam na popyt danej marki (skuteczność kampanii reklamowych).

Badania o charakterze akademickim – by zdobyć materiał badawczy do weryfikacji hipotez stawianych najczęściej podczas pisania różnego rodzaju prac; uogólnia się wówczas wnioski i stawia tezę; dotyczyć mogą np. nierówności społecznych itp.; nie polegają na żadnych ulotnych przejawach badanych zachowań, ale chcą uwzględnić niepodlegające zmianom postawy polityczne, ekonomiczne i inne.

Badania zachowań – aby otrzymać faktyczny stan badanej sytuacji czy zjawiska, zebrać maksymalnie dużą ilość konkretnych informacji (np. dotyczących przestrzegania higieny).

Międzynarodowe badania porównawcze – polegają na zastosowaniu do badania możliwie wieloaspektowych kwestionariuszy, które pozwolą na wzięcie pod uwagę jak największej ilości osób z różnych kultur i środowisk.

Wieloletnie programy badawcze – prowadzone w skali globu, opisują całe społeczeństwa; pozwalają bliżej zapoznać się z opiniami ludzi badanymi bardzo systematycznie; badania prowadzi się zawsze w tym samym czasie w ciągu roku i na dużej ilości osób (np. 1000); wymagają szybkiego uzyskania wyników, a stąd też – skomplikowanej organizacji. 

W Polsce istnieje kilka ośrodków, które zajmują się badaniami sondażowymi. Są to m.in.: Ośrodek Badania Opinii Publicznej (OBOP), Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS), TNS PENTOR, GFK-POLONIA i inne.