Deficyt budżetowy - co to jest deficyt budżetowy? Definicja, przyczyny i sposoby jego finansowania

Deficyt budżetowy to pojęcie, które oznacza przewagę wydatków nad dochodami państwa. Różnica między wydatkami i dochodami musi być wówczas finansowana z różnych środków zewnętrznych, m.in. z kredytów, emisji papierów wartościowych (np. obligacji) czy też podwyższania stóp procentowych.

Deficyt budżetowy może mieć pewien korzystny wpływ na rozwój gospodarki – dzieje się tak jednak tylko wtedy, gdy nie przekroczy on 5% granicy bezpieczeństwa. Większy deficyt może skutkować inflacją i pogorszeniem sytuacji gospodarczej kraju, natomiast stosunkowo niewielki deficyt pozwala na elastyczność interwencyjną państwa, np. w okresie recesji gospodarczej.

Jakie są przyczyny deficytu budżetowego? Pierwszą z nich jest na pewno nadmiar wydatków budżetu państwa, który może wynikać z rozmaitych okoliczności, np. konieczność zbrojenia się państwa, przerost administracji i biurokracji finansowanej z pieniędzy publicznych, także wpływ ma tutaj kosztowna obsługa wcześniej zaciągniętych długów. Drugą przyczyną deficytu budżetowego może być obniżenie się dochodu krajowego w wyniku np. światowej recesji, niewielkiej skuteczności poboru podatków itp. Co więcej, deficyt budżetowy może być powiększany ze względu na wzmagające się oczekiwania obywateli, szczególnie jeśli chodzi o szeroko pojętą opiekę socjalną.

Jak radzić sobie z deficytem budżetowym? Zmniejszenie deficytu budżetowego i utrzymywanie go na stałym, niskim poziomie powinno być jednym z priorytetów polityki ekonomicznej danego kraju. Można tego dokonać np. przez podniesienie podatków, co ma jednak także złe strony – przy zbyt wysokich podatkach duża część obywateli ich po prostu nie płaci lub przenosi obsługę swoich przedsiębiorstw do tzw. rajów podatkowych. Innym sposobem walki z deficytem może być prywatyzacja, czyli wyprzedawanie państwowego majątku, a także ograniczenie wydatków (jest to bardzo trudne ze względu na naciski różnych grup społecznych). Sposobem na deficyt jest także inflacja (inaczej mówiąc – dodruk pieniądza). Jest to jednak sposób w dłuższej perspektywie działający na niekorzyść państwa i obywateli.

Współcześnie problem deficytu budżetowego Polski jest szeroko dyskutowany, m.in. ze względu na ostatni kryzys ekonomiczny i rygory potencjalnego wejścia Polski do strefy euro (deficyt może wynosić maksymalnie do 3% produktu krajowego brutto). W pierwszej dekadzie 2011 roku deficyt Polski wynosił ponad 5 %.