Monarchia patrymonialna a stanowa - porównanie

Monarchia patrymonialna i stanowa to dwa typy ustroju monarchicznego właściwego dla dla Europy czasu średniowiecza. Monarchia patrymonialna była ustrojem pierwotnym wobec monarchii stanowej - zaczęła się w nią przekształcać po przezwyciężeniu rozdrobnienia feudalnego w XIII - XIV wieku.

Monarchia patrymonialna była ustrojem, w którym władzę dożywotnio sprawowała jednostka (samodzielnie lub z innymi instytucjami państwowymi), a jej cechą wyróżniającą (od innych monarchii) było to, że monarcha traktował państwo jako własność rodu, z którego pochodził (patrymonium - łac. ojcowizna, majątek spadkowy). Władza monarchy była zwykle wówczas dziedziczna, a monarcha czuł się uprawniony do dokonywania podziału swojego patrymonium (państwa) między swoich synów.

Z monarchią patrymonialną nieodłącznie związany jest system feudalny, w którym jednostka poprzez dobrowolną ugodę uzależnia się od silniejszej jednostki (seniora) - za opiekę zobowiązując się do pewnych świadczeń (majątkowych, czy też wojskowych). W monarchii patrymonialnej król był najwyższym seniorem, który nadawał urzędy i lenna swoim wasalom królewskim - zarówno duchownym, jak i świeckim, co prowadziło do swobodnego dysponowania przestrzenią...