Struktura społeczna w Polsce (II RP, PRL) - opracowanie

W każdym kraju istnieje zróżnicowana struktura społeczna, która zmienia się wraz ze zmianą ustrojową lub ze zmianą gospodarczą państwa. W Polsce możemy wyróżnić trzy rodzaje struktur społecznych – struktura II RP, struktura PRL i struktura społeczna po 1989 r. 

Przedwojenne społeczeństwo polskie cechował duży nacisk na rolnictwo, można śmiało stwierdzić, że polskie społeczeństwo było społeczeństwem rolniczym. Rolnicy i właściciele ziemscy stanowili ponad połowę ludności w polskim społeczeństwie. 

W 1931 r. szacowało się, że rolników było ok. 51% spośród całego społeczeństwa. Bardzo liczni byli chłopi, którzy chociaż biedni, ale stanowili ogromną liczbę ludności w Polsce. Rozpoczęła się także migracja ludności ze wsi do miast, co z kolei pozwalało na powstanie kolejnej klasy społecznej zwanej robotnikami, stanowili oni ok. 30% polskiego społeczeństwa. Robotnicy stanowili większość w dużych polskich miastach takich jak Łódź, Poznań czy Warszawa, a także miasta Górnego Śląska. Zarobki robotników były na niskim poziomie, wielu z nich żyło na skraju ubóstwa i biedy. 

Kiepskie warunki mieszkalne również pogarszały życie tej grupy społecznej. Inteligencja w okresie przedwojennym stanowiła ok. 5% całej ludności. Mimo niskiej liczby, ludziom tym żyło się chyba najlepiej spośród całego polskiego społeczeństwa. Do 1945 r. polskie społeczeństwo odznaczało się mocnym akcentem podziału na klasy, a zmiana klasy społecznej nie była łatwa. 

Okres PRL-u a w zasadzie lata 1945–1960 to czas ogromnych zmian w Polsce. W tym czasie mamy do czynienia z ogromną migracją ludności, nie tylko spowodowaną II wojną światową, ale również czynnikami finansowymi. Rozpoczął się proces industrializacji i uprzemysłowienia całego kraju. Władza ludowa dokonywała nacjonalizacji przemysłu i przeprowadziła reformę rolną w 1944 r. 

W 1949 r. nastąpił proces sowietyzacji Polski, wzorując się na Związku Radzieckim, który miał służyć za wzór dla polskiego społeczeństwa. 

Rozbudowywano tzw. PGR-y a przeciwników zmian karano więzieniem lub karą grzywny. Społeczeństwo PRL-u stopniowo przekształcało się w społeczeństwo robotnicze, wychowane na przemyśle i rozwoju technologii. Władza ludowa przyczyniła się do pojawienia się nowej warstwy społecznej tzw. partyjniaków, czyli ludzi, którzy należeli do PZPR i ściśle współpracowali z władzą ludową. Dopiero w latach kiedy władze objął Edward Gierek nastąpiła lekka odwilż w naciskach ze strony władzy na obywateli. 

Chociaż wciąż wskazywano, że klasa robotnicza jest najistotniejszym elementem kraju. Robotnicy przeżywali prawdziwy rozkwit – ich pensje bardzo mocno przewyższały pensje innych zawodów. Za czasów Gierka robotnicy byli klasą uprzywilejowaną, która nie obawiała się trudności związanych z brakiem dostępu do dóbr ekonomicznych. 

Kolejne lata przyniosły już tylko pogorszenie się stanu życia społeczeństwa polskiego. Proces rozwoju został zahamowany przez kryzys, z którym władza ludowa nie potrafiła sobie poradzić. Społeczeństwo domagało się reform, ale żadna z reform nie powiodła się. 

W konsekwencji na takim obrocie wydarzeń ucierpieli robotnicy i ludzie pracujący w przemyśle. 

Społeczeństwo polskie dopiero po 1989 r. mogło samodzielnie decydować o swoich decyzjach życiowych bez obawy przed władzą ludową, która ściśle kontrolowała poczynania każdego obywatela. Kapitalizm otworzył nowe możliwości, które istnieją do dzisiaj.