Walka Władysława Łokietka o tron krakowski - opracowanie

W lipcu roku 1299 Władysław Łokietek został pokonany przez wojska Wacława II, który dążył do wzmocnienia swojej władzy w państwie polskim. Wobec odmowy ze strony księcia kujawskiego złożenia czeskiemu królowi hołdu, został on zmuszony do opuszczenia kraju i następne kilka lat spędził prawdopodobnie na tułaczce po dworach europejskich - odwiedził wówczas m. in. papieża Bonifacego VIII w Rzymie, Habsburgów we Wiedniu a także węgierskiego magnata Abby Amadeja, który nawet zdecydował się udzielić Łokietkowi militarnego wsparcia i umożliwić powrót do kraju.

W roku 1304 księciu kujawskiemu udało się opanować ziemię Sandomierską oraz jej kluczowe grody w Wiślicy i Lelowie, uzyskując jednocześnie poparcie miejscowych elit w staraniach o przejęcie władzy w Krakowie. Sytuację dodatkowo ułatwiła mu nagła śmierć Wacława III i osadzenie na tronie jego małoletniego syna, Wacława III - wówczas, usunąwszy czeskie załogi z najważniejszych twierdz, Władysław Łokietek przejął kontrolę nad księstwem sieradzko-łęczyckim oraz rodzinnymi Kujawami Brzeskimi.

Jednak władza Przemyślidy w Wielkopolsce była póki co zbyt silna. Wobec braku postępów w walce, strony zgodziły się na mediację krzyżacką i zawarcie tymczasowego pokoju w Toruniu w roku 1306, który podpisany przez starostę wielkopolskiego oraz kujawskich stronników księcia, chwilowo stabilizował sytuację na północy kraju. Wkrótce jednak Władysławowi Łokietkowi udało się szczęśliwie zająć Kraków a kiedy w trakcie przygotowań do karnej ekspedycji, zmarł nagle w dniu 4 sierpnia roku 1305 zamordowany przez niemieckiego siepacza, król Wacław III, książę kujawski nie zamierzał zbyt długo czekać, aby maksymalnie wykorzystać zaistniałą sytuację. Jego wojska pospiesznie wkroczyły do ogarniętej chaosem Małopolski i wydaliły z jej kluczowych grodów załogi wierne zmarłemu królowi czeskiemu. Faktyczne przejęcie władzy nad Małopolską czyniło z Władysława Łokietka najpoważniejszego z książąt ubiegających się o władzę królewską. Po śmierci Wacława III panowie małopolscy wybrali formalnie Władysława Łokietka na tron krakowski - jego władztwo obejmowało wtedy oprócz Małopolski także: Sieradzkie, Łęczyckie, Kujawy, część Wielkopolski oraz Pomorze Gdańskie i miało charakter wybitnie ponaddzielnicowy.

Wycofanie się, z kluczowej pod względem rozumienia pojęcia „królewskości” prowincji wielkopolskiej, stronników Przemyślidy nie oznaczało jednak przejęcia jej przez Władysława Łokietka, bowiem lokalne jej elity poparły jego największego konkurenta, Henryka Głogowskiego. Obaj przyjęli wkrótce prestiżowe tytuły dziedziców Królestwa Polskiego a walka o królewską koronację i zjednoczenie wszystkich piastowskich dzielnic miała dopiero wejść w decydującą fazę w latach następnych.