Plan Rapackiego - opracowanie

Plan Rapackiego (nazwa od nazwiska ministra spraw zagranicznych PRL-u Adama Rapackiego) został przedstawiony na forum ONZ w dniu 2 października, roku 1957. Pomysł zakładał utworzenie strefy bezatomowej w Europie Środkowej. Pojawił się on w momencie, gdy brano pod uwagę wyposażenie Niemiec Zachodnich w głowice nuklearne. Adam Rapacki oświadczył, że PRL zakaże magazynowania broni atomowej na swym terytorium, gdy taki zakaz wprowadzą jednocześnie obydwa państwa niemieckie.

Plan Rapackiego uwzględniał interesy moskiewskie (zakaz broni atomowej i wodorowej na terenie RFN), jak również polskie - te drugie z oczywistego względu na położenie Polski, która w momencie wojny atomowej znalazłaby się w centrum działań. Ideę poparła Czechosłowacja, NRD, także państwa skandynawskie. W dniu 14 lutego 1958 roku rząd PRL-u i dwóch powyższych państw przedstawił plan, obejmujący strefą bezatomową: Polskę, Czechosłowację, NRD, RFN. Oznaczało to nie tylko zakaz instalowania na tych terenach takiej broni, ale jednocześnie zakaz użycia broni atomowej, na tym terenie, przez państwa ją posiadające.

Plan w swych założeniach był zaprzeczeniem strategii NATO, opierającej się na równowadze sił - broń atomowa miała być budowana i rozmieszczana, aby zapobiegać jej użyciu. Pozorny paradoks krył w sobie trzeźwą ocenę sytuacji. W dobie zimnej wojny blok, który pierwszy zaprzestałby zbrojeń, przegrałby. Plan Rapackiego postrzegano więc raczej jako odsuwający zjednoczenie Europy (zjednoczenie Europy Zachodniej i Europy komunistycznej), jednak z drugiej strony - z czasem zyska uznanie jako realna inicjatywa przeciwko broni atomowej.