El Alamein 1942 - Bitwa pod El Alamein

Bitwa pod El Alamein, stoczona w dniach 23 października - 3 listopada 1942 r. okazała się być kluczową dla dalszych losów zmagań na froncie północno-afrykańskim. Była w zasadzie drugą potyczką pomiędzy aliantami a państwami Osi stoczoną w odstępie około trzech miesięcy w pobliżu El Alamein - pierwsza, rozegrana w lipcu, nie zakończyła się wyraźnym zwycięstwem żadnej ze stron, ale spowodowała zatrzymanie niemieckiej ofensywy w Egipcie.

W sierpniu 1942 r. dowództwo nad brytyjską 8. Armią walczącą w Afryce Północnej przejął marszałek Bernard Law Montgomery, który zastąpił na tym stanowisku gen. Claude’a Auchinlecka. Jego głównym celem było ostateczne wyparcie wojsk państw centralnych, co umożliwiłoby w dalszej perspektywie otwarcie nowego frontu w południowej Europie. Do uderzenia na słabnące z dnia na dzień oddziały Afrika Korps Montgomery zmobilizował ponad 200 tys. żołnierzy wspieranych przez 1000 czołgów, co dawało niemal dwukrotną przewagę nad wojskami Rommla, wspieranymi przez Włochów. Bitwę poprzedziła zakrojona na szeroką skalę akcja dezinformacyjna Brytyjczyków - fałszywe informacje odnośnie miejsca ataku, maskowanie pozycji, budowa fikcyjnego rurociągu. Pozycje niemieckie okopane były wzdłuż dwóch linii nazwanych przez aliantów Oxalic Line oraz Pierson Line a dodatkowo chroniło je rozległe pole minowe.

Bitwa rozpoczęła się wieczorem 23 października od zmasowanego ostrzału brytyjskiej artylerii. Ataki piechoty oraz dywizji pancernych zdołały się posunąć jedynie o ok. 5 km na północnym odcinku frontu oraz nieco dalej na południu. Tymczasem dowódca niemiecki, feldmarszałek Erwin Rommel podupadł na zdrowiu i został wysłany do Austrii na kurację. Jego miejsce zajął gen. Stumme, ale już 25 października zmarł on na zawał serca i tymczasowo dowództwo przejął gen. von Thoma.

Jednak w obliczu trudnej sytuacji Afrika Korps, Hitler poprosił Rommla o natychmiastowy powrót pod El Alamein. Ofensywa aliancka na południu została utknęła pod wzgórzem Miteirya, więc ciężar walk został przeniesiony na północ - w nocy z 25 na 26 października Brytyjczycy przeprowadzili skuteczny atak na pozycje niemieckie zadając przeciwnikom dotkliwe straty - sami stracili zdecydowanie więcej ludzi, ale wobec braku posiłków i kończących się rezerw ludzkich sytuacja Rommla stała się zdecydowanie poważniejsza - zostało już do dyspozycji niewiele ponad 370 czołgów, przy prawie 900 po stronie alianckiej. W następnych dniach miało miejsce przegrupowanie w szeregach brytyjskich, przez co 29 października linia frontu pozostała niezmieniona. Dywersyjne naloty RAF-u zniwelowały jednak liczbę niemieckich czołgów do niewiele ponad 100.

Zmasowany atak wzdłuż wybrzeża z 2 listopada zmusił Rommla do podjęcia decyzji o częściowym odwrocie, który zahamował dopiero osobisty rozkaz Hitlera brzmiący: „Zwycięstwo, albo śmierć!”. Jednak pod naporem sił alianckich, dwa dni później resztki niemieckich wojsk zmuszone zostały do definitywnego zaniechania walki i natychmiastowej ewakuacji.

Do 9 listopada siły państw centralnych znalazły się w całkowitym odwrocie, podczas którego do broń złożyło ponad 30 tys. żołnierzy niemiecko-włoskich. Dowódcy niemieccy schronili się w Tunezji, gdzie udało im się skutecznie odpierać ataki aliantów aż do maja 1943 r.