Stanisław ze Szczepanowa - biografia, życiorys

Stanisław ze Szczepanowa urodził się w roku 1030 w Szczepanowie (wieś w województwie małopolskim koło Bochni), a zmarł 1 kwietnia 1079 roku w Krakowie. Szybko został dostrzeżony przez biskupa Lamberta Sułę, który myślał o swoim potencjalny następcy, kiedy chodził do szkoły katedralnej w Krakowie. Prawdopodobnie uczył się teologii w Belgii. W roku 1072 został wyświęcony na biskupa krakowskiego. Mówi się o nim, że był niezwykle troskliwym pasterzem, człowiekiem głębokiej wiary, o charakterze, którym jednał sobie ludzi.

Obowiązki biskupa wypełniał rzetelnie. Ustanowił także nowy kościół w miejscowości, w której mieszkał – kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. Przypuszczalnie zwyciężył w zatargu w związku z wsią Piotrawin. Istnieje legenda, że aby udowodnić swoją prawdomówność, wskrzesił poprzedniego właściciela posiadłości, żeby ten poświadczył o uczciwości Stanisława ze Szczepanowa.

Wyjednał także u papieża Grzegorza VII uznanie metropolii gnieźnieńską za niezależną od roszczeń magdeburskich. Nie podobało mu się za to zachowanie ówczesnego władcy Polski – Bolesława Śmiałego, którego później ekskomunikował z kościoła oraz rzucił na niego klątwę za niechrześcijańskie zachowanie.

Możliwe jest, iż właśnie zachowanie Stanisława ze Szczepanowa sprowokowało władcę do zadania śmierci biskupowi. Nikt nie chciał go zabić, gdyż święty we współczesnych mu czasach cieszył się ogromnym szacunkiem. Król zabił go więc osobiście, kiedy ten odprawiał mszę świętą. Potem król poćwiartował ciało biskupa. O tej historii dowiadujemy się z kronik błogosławionego Wincentego Kadłubka i co nieco o samym życiu świętego z kronik Galla Anonima. Ten drugi określał Stanisława jako zdrajcę. Biskup zginął najprawdopodobniej od cięcia mieczem w tył głowy. Czaszka, która przechowywana jest jako relikwia, została na prośbę Karola Wojtyły przebadana przez specjalistów i poddana dokładnej ekspertyzie. Ślady na czaszce potwierdzają wersję wydarzeń zapisanych przez Wincentego Kadłubka.

Okrutna śmierć biskupa wstrząsnęła opinią publiczną i król został wygnany z kraju. W związku z okolicznościami jego śmierci wywiązało się wiele legend opowiadających o cudach, jakie miały miejsce po zabójstwie świętego. Cztery orły miały pilnować jego rozczłonkowanego ciała, które potem samo w cudowny sposób się zrosło. Został pochowany w katedrze krakowskiej. Kiedy później doszło do rozbicia dzielnicowego, upatrywano się w tym symbolicznej kary za rozczłonkowanie ciała świętego, które stało się symbolem państwa polskiego.

O tym, jak bardzo postać biskupa-męczennika wpłynęła na Polaków, może świadczyć fakt o wciąż żywym kulcie jego osoby. Ustanowiono odznaczenie Orderu Świętego Stanisława, którym honorowani byli ludzie o szlacheckim pochodzeniu. Święty Stanisław jest także „pierwszorzędnym patronem Polski” oraz archidiecezji krakowskiej, gdzie uzyskał tytuł biskupa.

8 września 1253 roku został kanonizowany przez papieża Innocentego IV w Asyżu. Jego symbolami są: pastorał, orzeł (który strzegł jego rozczłonkowanego ciała) oraz Piotrowin (człowiek, którego biskup wskrzesił, aby ten poświadczył prawdę w sporze o wieś, jaką Stanisław zakupił).

Również w sztuce możemy odnaleźć postać świętego Stanisława ze Szczepanowa. W muzyce znajdujemy poświęcone mu utwory takie jak: „Historia gloriosissimi Stanislai” czy też „Beatus Vir” Henryka Mikołaja Góreckiego. Jego osoba inspirowała i nadal inspiruje pokolenia Polaków. Był dobrym człowiekiem zabitym w haniebny i okrutny sposób. Stał się symbolem Polski podzielonej.