Adam Jerzy Czartoryski - biografia, życiorys

Adam Jerzy Czartoryski urodził się 14 stycznia 1770 roku w Warszawie. Był synem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i Izabeli Flemming. Do roku 1786 uczył się w domu. Później rozpoczął szereg podróży, podczas których uzupełniał swoją wiedzę i zdobywał nowe doświadczenia. Celem jego pierwszej podróży były Niemcy, a następnie Francja, Anglia oraz Szkocja. Do domu powrócił w roku 1791, ale nie długo cieszył się pobytem w nim. Rok po powrocie zaciągnął się do armii i wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej. Dwa lata później ponownie opuścił kraj i udał się do Brukseli i Wiednia. Kolejne lata swojego życia Adam spędziła.

Podczas pobytu na wschodzie, w Rosji, zajmował ważne funkcje. Początkowo objął stanowisko kamerjunkra w jednym z pułków Gwardii Konnej. Szybko zasłużył na stopień brygadiera. Następnie wyjechał z poselstwem do Sardynii, skąd powrócił w roku 1801 i ponownie osiadł w Rosji. Pomagał w przeprowadzaniu reform zwłaszcza w kwestiach związanych z edukacją. W tym czasie zaprzyjaźnił się z cesarzem Aleksandrem I. Od 1803 roku działał na wileńszczyźnie. To dzięki niemu tamtejszy uniwersytet rozwinął się i stał się poważanym ośrodkiem naukowym. Lata 1804-1806 to okres w życiu Czartoryskiego, kiedy sprawował dość ważne stanowisko w rządzie rosyjskim. Był ministrem spraw zagranicznych. Otrzymał  również propozycję od polskich ministrów, aby forsować propozycję przyłączenia Księstwa Warszawskiego do Rosji. Po kongresie wiedeńskim Adam Czartoryski razem z Aleksandrem I podjęli działania w celu utworzenia Królestwa Polskiego. Od 15 czerwca 1815 pełnił funkcje wiceprezesa Rządu Tymczasowego. Sprawy przybrały inny obrót po śmierci cesarza rosyjskiego. Wtedy to Nowosilcow odsunął Czartoryskiego od sprawowanych urzędów. Stanowisko Jerzego nie było już tak prorosyjskie, a wszelkie próby współpracy  ze wschodnim sąsiadem nie dawały gwarancji powodzenia.

Po klęsce powstania listopadowego Adam Czartoryski miał nadzieję, że Polacy dojdą do ugody bądź porozumienia z carem Mikołajem. Tak się jednak nie stało. Państwa zachodnie również nie wykazywały inicjatywy ani chęci pomocy. Książę podjął decyzję o wyemigrowaniu. Nie miał innego wyjścia. Gdyby pozostał, czekałaby go śmierć. Wyjechał zatem do Anglii. Próbował na odległość pomóc rodakom, którzy pozostali w kraju. Przede wszystkim chciał pokazać, w jak ciężkiej sytuacji znajduje się jego ojczyzna i nakłonić inne państwa do udzielenia wsparcia uciemiężonej przez zaborców Polsce. Po klęsce Napoleona nadzieje na zmianę sytuacji ostygły. Książę starał się wesprzeć żołnierzy w doskonaleniu swoich umiejętności i pomagał im się zaciągnąć do armii innych państw, żywiąc nadzieję, że może pewnego dnia rodacy będą potrafili zbudować silną armię, która rozprawi się z zaborcami.

W roku 1843 założył stronnictwo Hotelu Lambert. Bacznie obserwował sytuację w Europie. Popierał antyrosyjskie nastawienie rodaków i innych państw. Śledził wszystkie przejawy buntu i zrywów narodowościowych. Chciał znaleźć dogodny moment, aby sprawa wolności ojczyzny mogła zostać pomyślnie rozwiązana. Wszelkie nadzieje pogrzebał w roku 1846. Wiosna Ludów, która mogła być pretekstem do walki również za Polskę, całkowicie odebrała mu nadzieję. Wiedział, że jego rodacy nie będą w stanie połączyć się z Francuzami i Niemcami, aby razem wywalczyć wolność i pokonać mocarstwo na wschodzie Europy. Rok 1856 jest datą „kapitulacji” księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Od tego momentu nie interweniował ani nie ingerował w sprawy narodowowyzwoleńcze. Swoje zainteresowania skierował ku kulturze i sztuce.

Książę Czartoryski zmarł 15 lipca 1861 roku we Francji w miejscowości Montfermeil.