Benedykt Dybowski - biografia, życiorys

Benedykt Dybowski ma wielkie zasługi w dziedzinie limnologii, a więc nauki zajmującej się badaniem zbiorników wodnych takich jak jeziora czy sadzawki. Pionierem tej nauki był wprawdzie François-Alphonse Forel, pochodzący ze Szwajcarii, jednak na gruncie polskim to Benedykt Dybowski był pierwszym, który rozpoczął badania tego rodzaju.

Urodził się w 1833 roku na ówczesnym terenie Rosji. Był szlachcicem honorującym się herbem Nałęcz. Studiował na wielu uczelniach w kraju i za granicą. Swoją przygodę ze szkolnictwem wyższym rozpoczął w Estonii, gdzie szkolił się na uczelni w Dorpacie. Potem przyszedł czas na Wrocław, a później na Berlin, gdzie Dybowski uczył się paleontologii, botaniki oraz medycyny. Wstąpił także do Konwentu Polonia, najstarszej korporacji akademickiej w Polsce. To nie koniec przygód studenckich Dybowskiego. Po pobycie w Berlinie, zapoznaniu się tam z ciekawymi teoriami Darwina, doktoryzowaniu się oraz odkryciu zadychry, będącej rodzajem skorupiaka, wrócił na estoński uniwersytet, gdzie przedstawił swoje dotychczasowe badania, które spotkały się z akceptacją i podziwem ze strony starszego grona naukowców.

Kwestie patriotyczne nie były badaczowi obojętne. Wiele razy miał nieprzyjemności z powodu działań dla dobra Polski. Za branie udziału w manifestacji został uwięziony i dodatkowo nie przyznano mu kierownictwa katedry zoologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, która właśnie jemu miała być powierzona. Także w Warszawie, kiedy miał objąć stanowisko adiunkta, jego zapędy patriotyczne pokrzyżowały mu plany. Dwa lata później, w 1864 roku, został znowu aresztowany i tym razem skazany na śmierć. Na szczęście z pomocą przyszli przyjaciele, którzy wyprosili łaskę dla swojego kolegi. W ten sposób Dybowski uniknął śmierci przez powieszenie, jednak otrzymał wyrok kilkunastu lat ciężkich robót na Syberii.

Fakt zesłania nie przeszkodził Dybowskiemu w kontynuacji badań biologicznych. Razem z innym zesłańcem – Wiktorem Godlewskim - badał faunę Bajkału. Działalność ta wymagała wiele poświęcenia ze względu na panujące mrozy oraz niedostatek specjalistycznych urządzeń do przeprowadzania badań. Odkrycia naukowca okazały się niesłychanie istotne dla badań nad fauną Bajkału. Dybowski odkrył tam wiele nowych skorupiaków oraz ryb, których opisaniem zajęli się brat naukowca oraz szereg znanych profesorów, m.in. Józef Nusbaum czy Robert Gutwiński.

Oprócz samego jeziora, interesowały Dybowskiego także  zwierzęta i rośliny całej wschodniej Syberii. Zbadał je i opisał, za co dostał Złoty Medal Towarzystwa Geograficznego w Petersburgu. Badacz udał się także o wiele dalej – do kraju Amurskiego, Usuryjskiego oraz Nadmorskiego, które znajdowały się na granicy Azji. Nieobce mu były także wyprawy w doliny rzek Ononu i Arguni oraz na tereny Mongolii.

Jedenaście lat po zesłaniu Dybowskiemu udaje się otrzymać pozwolenie na opuszczenie terenu Syberii. Badacz wykorzystuję tę możliwość i udaje się na Kamczatkę, co od dłuższego czasu było jego marzeniem. Tam, oprócz kontynuacji badań obejmujących w szczególności Wyspę Beringa, naukowiec poświęca się działalności filantropijnej – zakłada szpitale dla trędowatych, za własne oszczędności kupuje renifery i ofiarowuje je ludziom, dożywia ubogich i zakłada hodowle zwierząt mające stanowić źródło utrzymania najbiedniejszych ludzi tego regionu.

Kiedy w 1884 wraca do Lwowa, porządkuje swój dorobek naukowy. Grozi mu ponowna wywózka, jednak dzięki protekcji udaje mu się uniknąć zsyłki do Jakucji. Po ustaniu niebezpieczeństwa, nadal publikuje rozmaite artykuły, pisze prace naukowe i badawcze. Największym zainteresowaniem badacza cieszył się Bajkał i jego flora i temu zagadnieniu poświęcił najwięcej prac. Dużą rolę w jego dorobku odgrywają także prace dotyczące klimatu syberyjskiego oraz plemion na Kamczatce.

Dybowski zmarł w 1930 roku we Lwowie.