Literackie obrazy spotkania wrogów przedstawione w „Iliadzie” Homera oraz „Panu Tadeuszu” (spowiedź Jacka Soplicy) - porównanie

Achilles przez jakiś czas nie brał udziału w walkach między Grekami a Trojanami, ponieważ skonfliktowany był z królem Agamemnonem, który w ramach rekompensaty za straty w obozie greckim, jakie poczynił mszczący się na nich Apollo, zażądał branki Achillesa Bryzejdy. Dopiero śmierć ukochanego przyjaciela Patroklosa na polu bitwy zmotywowała go do walki. Gdy zbliżał się do murów Troi, znalazł tam jedynie Hektora. Książę trojański na widok Achillesa zaczął uciekać, co miało na celu zmęczenie Greka. Gdy trzykrotnie okrążyli mury miasta, Zeus położył na wadze losy obydwu herosów i szala z losem Hektora opadła. Wówczas Achilles dogonił go, zabił, a jego zwłoki codziennie bezcześcił okrążając grób Patroklosa na rydwanie, do którego przywiązane były za nogi.

Spotkanie wrogów Gerwazego i Jacka Soplicy przebiega w zupełnie innych okolicznościach. Ranny Soplica wezwał do siebie Gerwazego jako ksiądz Robak, któremu w swej spowiedzi wyjawił swe prawdziwe nazwisko. Opowiedział mu wydarzenia sprzed lat dotyczące jego miłości do Ewy Horeszkówny i niesprawiedliwości, jakiej doświadczył ze strony jej ojca. Zapewnił Klucznika, że nie miał nic wspólnego z Moskalami, że znalazł się jednocześnie z nimi w tym samym czasie i miejscu. Wyznał, że wygrała w nim chęć zemsty i nienawiść do Stolnika. Po uzyskaniu przebaczenia od dawnego wroga, przybliżył swoje dalsze losy po wyjeździe z kraju, które wzruszyły starego Gerwazego. Soplica umarł w spokoju, pojednany ze swym antagonistą.

W „Iliadzie” obaj bohaterowie byli przedstawicielami odrębnych społeczności, których spór nie dotyczył osobistych porachunków, a wojny między państwami. Byli herosami, żołnierzami, którzy wiedzieli, że ich spotkanie musi zakończyć życie jednego z nich. Bogowie zadecydowali, że będzie to Hektor, choć obaj byli ponadprzeciętnymi mocarzami i wybitnymi wojownikami. Achilles nie tylko zabił, ale i sponiewierał zwłoki Hektora, by zatriumfować i nad jego ciałem.

W „Panu Tadeuszu” konflikt Jacka i Gerwazego nie miał podłoża politycznego, a strony były tej samej narodowości, tyle że poróżniły ich sprawy osobiste z przeszłości. Gerwazy jako sługa Horeszki nie mógł darować Soplicy zabicia Stolnika, a ponadto uważał Jacka za zdrajcę narodu. Jednak szczera spowiedź Soplicy na łożu śmierci, wyjaśnienie motywów postępowania i swych racji doprowadzają do zakończenia waśni i pojednania. Jacek umiera od ran zadanych mu w bitwie, a nie z ręki przeciwnika. Odchodzi zrzuciwszy ciężar z serca, jakim była nienawiść Klucznika. Klucznik zaś poznając prawdę i przebaczając znienawidzonemu Soplicy, również czuje ulgę i osiąga spokój.