„Pieśni o Rolandzie”, „Legenda o św. Aleksym” - ideał rycerza a ideał ascety. Charakterystyka porównawcza Rolanda i św. Aleksego

Roland jest niewątpliwie ideałem średniowiecznego rycerza. Pełen cnót, silny, męski, odważny, wierny swojemu Panu i stawiający na pierwszym miejscu honor, stał się wzorem do naśladowania, a może i pierwowzorem dla wielu późniejszych bohaterów literackich. Wyposażony jest w solidną zbroję, dzierży u boku potężny miecz (Durendal) i tarczę.

Rycerz nie okazywał strachu, być może wcale go nie odczuwał, będąc do reszty pochłonięty wiarą w słuszność swojego postępowania. Nawet w chwili śmierci nie pozwolił, by zawładnęły nim ból czy panika. Do końca myślał trzeźwo, wcześniej nie bał się walczyć z wielokrotnie przeważającymi siłami wroga. Mistrzowsko władał mieczem i szanował ciała poległych towarzyszy - na polu bitwy ronił prawdziwe łzy, ale los swoich kompanów, podobnie jak swój własny, oddawał w ręce Boga, ufając, że On najlepiej będzie wiedział, jakie postępowanie jest słuszne.

Podstęp uważał za największą hańbę i nie wyobrażał sobie, by można było, nawet za cenę śmierci, uciec z pola walki. Zrozumiał, jak bardzo się mylił, widząc śmierć ukochanych towarzyszy, którzy poszli za nim, nie chcąc okazać się gorszymi.

„Legenda o świętym Aleksym” przybliża nam sylwetkę ideału ascety, który mając do dyspozycji wszelkie dobra, posiadając szlachetne urodzenie i piękną żonę, zdecydował się wszystko to poświęcić, oddając całe swoje życie Bogu i czcząc go. Św. Aleksy rozdał cały swój majątek ubogim i sam skoncetrował się na modlitwie oraz udręczaniu własnego ciała. Przy tym pozostał skromny, nie chciał, by ludzie widzieli w nim świętego, wolał być cichym wyznawcą, który poświęca Panu swoje życie, nie dbając o doczesny poklask.

W postaciach Rolanda i Aleksego widać wiele podobieństw. Obaj nie tylko żyją jak święci, ale i umierają jak święci. Podobieństwa postawy są zdecydowanie liczniejsze, niż wskazuje na to właściwy sposób spędzania życia. Jeden z bohaterów to bowiem rycerz, drugi był żebrakiem, którym wszyscy się brzydzili. Obaj oni pozostali jednak do końca, można powiedzieć, rycerzami w przenośnym tego słowa znaczeniu – rycerzami wiary.

„Pieśń o Rolandzie” i „Legenda o świętym Aleksym” to dwa utwory, przybliżające nam sylwetki średniowiecznych ideałów, które nie tak bardzo się od siebie różniły. Co prawda - Roland posiadał kunsztowną zbroję i odpowiedni oręż, ale był mu on potrzebny do walki dla władcy, a nie po to, by spełniać swoje własne, egoistyczne, pragnienia. Obaj średniowieczni bohaterzy poświęcili wiele w imię ideałów, które determinowały ich życie, a wszystkie one łączyły się z działaniem na rzecz Wiary, Prawa i Sprawiedliwości: św. Aleksy skłaniał się ku cichej modlitwie, Roland zaś gotów był nawracać pogan za pomocą miecza. Obu zależało jednak na szerzeniu dobra.