Motyw szaleństwa w literaturze - Motyw szaleństwa w „Granicy” Nałkowskiej. Opracowanie

Szaleństwo to bardzo gwałtowny, ekstremalny stan emocjonalny, w którym człowiek robi rzeczy najstraszniejsze, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji działania pod wpływem emocji. Szaleństwo może być efektem napięcia nerwowego. Może ono oznaczać, potocznie, działanie radykalne, nieprzemyślane, kontrowersyjne lub też trwały stan psychiczny – chorobę psychiczną.

Motyw szaleństwa widoczny jest w „Granicy” Zofii Nałkowskiej. Dotyczy on postaci Justyny. Dziewczyna w napadzie szaleństwa szpeci ukochanego, oblewając go żrącą substancją. Jest to efekt wcześniejszych wydarzeń, które wstrząsnęły życiem dziewczyny i doprowadziły do jej załamania nerwowego. Justynę Bogutównę zniszczyła miłość do mężczyzny, dla którego – jak się miało okazać – nic ona nie znaczyła. Zakochana dziewczyna wiązała duże nadzieje z Zenonem Ziembiewiczem, podczas gdy ten zwyczajnie się nią zabawił. Momentem kulminacyjnym, który najbardziej przyczynił się do szaleństwa Justyny, była aborcja dokonana pod presją ojca dziecka. Zenon nie chciał mieć dziecka z Justyną. Dał jej pieniądze na zabieg, którego ona dokonała bez namysłu. Później w dziewczynie odezwały się wyrzuty sumienia. Dręczyły ją myśli o nienarodzonym dziecku. Nie mogła uwierzyć w decyzję, jaką podjęła.

Przez to Justyna popadła w głęboką depresję, pomieszaną z obłędem. Coraz częściej zaczęła miewać myśli samobójcze, chciała się zemścić na Zenonie za to, że tak szybko i stanowczo podjął samodzielnie decyzję o losie ich dziecka. Miłość do mężczyzny przerodziła się teraz w nienawiść, nadzieje w ogromny zawód. Wszystkie te negatywne emocje, które nawarstwiły się w psychice dziewczyny, zainicjowały tragiczne wydarzenie. Zdenerwowana Justyna wbiegła do gabinetu Zenona i oślepiła go żrącym płynem. Wskutek tego Ziembiewicz – straciwszy wzrok, będąc oszpeconym – popełnił samobójstwo.

Nałkowska udowodniła w „Granicy”, że miłość może prowadzić do szaleństwa. Wystarczy chwila nieuwagi lub nawet najmniejszy błąd, niedomówienie, by skrzywdzić drugiego człowieka. Ci słabsi nie wytrzymują napięcia i rozczarowania, popadają w choroby psychiczne (jak Justyna).

Motyw szaleństwa ukazany jest tu także jako skutek nieprzemyślanej decyzji i pozwolenia innej osobie, by kierowała naszym życiem. To Zenon przyczynił się do choroby Bogutówny, dlatego można stwierdzić, że w pewien sposób przyczynił się także do swojej śmierci.